Şekliyle böğürtlene benzeyen dut genellikle İç Anadolu Bölgesi'nde yetişir. Mevsimsel olarak en etkin görüldüğü dönem yaz aylarındadır. İçerisi sulu ve besleyici bir yapıya sahiptir.
İki farklı türü bulunur. Bu ayrım renk ve lezzetine göre yapılır. Kara dut ekşi ve bol suludur. Lekesi oluştuğunda çıkartılması oldukça güçtür. Çoğunlukla tek başına tüketimi tercih edilmese de reçeli ve pekmezi yapılabilir. Kendine has ekşi tadı reçel yapılarak tatlandırılabilir.
Beyaz dut genellikle tek başına tüketilir. Reçeli yapılabilir fakat çok sulu olmadığı için pekmezi tercih edilmez. Bunun yanında kurutularak da tüketilebilir. Kurutulduğunda kompostosu yapılarak da tüketime açıktır.
Dut Kompostosunun Hazırlanışı
Mevsiminde beyaz dut alınır. Alınan dutun çok ergin olmamasına dikkat edilir. Geniş bir kaseye yapılmak istendiği kadarı konur. Soğuk suda bir süre bekletilir. Kirlenen su değiştirilir. Bu işlem bir-iki defa yapılır. Böylece dutlar temizce yıkanmış olur. Daha sonra isteğe göre dutların kenarlarındaki sapları kopartılır. Dutlar kuru, güneş görmeyen bir zemin üzerine yerleştirilir. Yaklaşık üç gün bu şekilde beklenir.
Dutun çok kurumasına gerek yoktur. Sadece yüzeyinin biraz buruşması ve suyunu içerisinde tutması gerekir. Bu işlem tamamlandıktan sonra nemin olmadığı yerde saklanabilir.
Kurutulan dutlar soğuk suda bir miktar yıkanır. Geniş bir tencereye sıcak su konulur. Su kaynadıktan sonra üzerine kuru dutlar ilave edilir. Bu şekilde kaynatılır. Çok yoğun bir kıvamının olmamasına dikkat edilir. İsteğe göre bu işlem sırasında kabuk tarçın da kullanılabilir. Son olarak bir miktar toz şeker ilave edilir. Karıştırılır ve şekerin çözdürülmesi sağlanır. Buzdolabında saklanarak soğuk servis edilebilir.