Otoskleroz orta kulakta ve iç kulakta anormal kemik yapımı sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu yeni kemik oluşumu, sesin asıl işitme organı olan iç kulağa iletimini engellemeye başlarsa hastada işitme kaybı ortaya çıkar.

Otoskleroz hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, hastaların bir kısmında ailesel (kalıtsal) geçiş söz konusudur. Ayrıca kızamık virüsü ile otoskleroz hastalığı arasında da bir ilişki varlığı iddia edilmiştir. Hastalık daha çok orta yaşlı bayanlarda görülür. Ancak erkeklerde hatta çocuklarda da görülebilir.

Orta kulak, ses titreşimlerini kulak zarından iç kulağa güçlendirerek iletmekle görevlidir. Bu işlev orta kulakta bulunan 3 kemikçik yardımı ile gerçekleştirilir:

Malleus (çekiç)
En dışta, kulak zarına yapışık olarak yer alır.

İnkus (örs) ortada yer alır.

Stapes (üzengi) inkus ile iç kulağa açılan oval pencere arasındadır ve diğer kemikçiklerin ona ilettiği titreşimi iç kulağa iletir.
Stapes kemikçiği tarafından oval pencereye ve iç kulak sıvılarına iletilen ses titreşimleri, iç kulak sıvılarında dalgalanmalara yol açar. Bu dalgalanmalar da iç kulağın işitme ile ilgili kısmı olan koklea (salyangoz) da algılayıcı organcıklar tarafından elektriksel sinyallere dönüşür. Bu sinyaller işitme siniri ile beyin sapı ve oradan da beyine ulaştırılır.

Otoskleroz Nasıl İşitme Kaybına Yol Açar

Otoskleroz hastalarında yeni kemik oluşumu sıklıkla stapes (üzengi) kemikçiğinin tabanına yerleşip onun hareket etmesini engeller ve iç kulağa ses iletiminde kayba yol açar. Bu durumda hastada iletim tipi işitme kaybı gelişir.

Bu hastalığın yol açtığı yeni kemik oluşumu bazen de iç kulak duvarında yerleşir. Koklea yı (salyangoz) doğrudan veya dolaylı etkileyerek iç kulaktan kaynaklanan ‘sensörinöral' kayba da yol açar. İletim tipi işitme kaybına ‘sensörinöral' kaybın eklendiği bu tür işitme kayıplarına ‘mikst' tipte işitme kaybı denir. Hastaların yarıdan çoğunda aynı seviyede olmasa da her iki kulak ta hastalıktan etkilenir.

Belirtileri

Otosklerozun Nelerdir

Hastaların çoğunda doktora başvurmayı gerektiren yakınma tek veya iki taraflı işitme kaybıdır. Kayıp yavaş gelişir ve hasta başlarda sadece hafif sesleri (fısıltı gibi) işitemediğini fark eder. Hastaların bir kısmı gürültülü ortamlarda karşılıklı konuşmaları daha iyi işittiğini ifade eder. İkinci en sık yakınma da hastalıklı kulakta çınlamadır (tinnitus). Daha nadiren baş dönmesi veya hafif dengesizlik yakınmaları olabilir.



Teşhis

Otosklerozun Tanısı Nasıl Konur

Hastanın bir Kulak Burun Boğaz hekimince yapılan muayenesinde kulak zarları genellikle normal görünümdedir. ‘Diapozon' adı verilen bir muayene aleti veya ‘odyometre' adı verilen ve özel cihazlarla, sesten yalıtılmış kabinlerde yapılan işitme ölçümleri tanıyı koydurur. ‘Odyogram' adı verilen işitme ölçüm sonucu ile hastalığın ameliyatla düzelecek safhaya gelip gelmediği de değerlendirilir.

Ameliyat öncesinde yapılan tüm muayene ve tanısal (teşhise yönelik) incelemelere karşın, iletim tipi işitme kaybı olan hastalarda kesin tanı ameliyat sırasında konur. Bu demektir ki, otoskleroz ön tanısı ile ameliyata alınan bir kısım hastada ameliyat sırasında orta kulağa bakıldığında, işitme kaybına yol açan sorununun otoskleroz dışında başka bir kulak rahatsızlığına bağlı olduğu ortaya çıkabilir. Bu durumda işitmede ameliyatla sağlanacak düzelme daha düşük bir seviyede olabilir, hatta sorunun ameliyatla düzeltilmesi olanaksız dahi olabilir.



Tedavisi

Otosklerozun Nasıl Yapılır

Otoskleroz hastalığında işitme kaybı belirli bir düzeye ulaşmışsa, ameliyat etkili bir tedavi yöntemi halini alır. Otoskleroz hastalığı tedavisi için uygulanan ameliyata ‘stapedektomi' ameliyatı denir. Bu ameliyatta stapes kemikçiğini tabanına bir delik açılır ve kemikçiğin ön ve arka bacak adı verilen diğer kısımları çıkartılır. Genellikle ‘teflon piston' diye bilinen bir protez, çengel kısmı stapesin üzerinde yer alan inkus kemikçiğinin uzun koluna, piston kısmı da stapes tabanında açılan deliğe girecek şekilde yerleştirilir. Özel beceri isteyen bu ameliyat, gelişmiş ameliyat mikroskopları kullanılarak yapılır.

İşitme kaybı hafifse, hasta ameliyatı kabul etmiyorsa, ya da çeşitli nedenlerle ameliyat için uygun değilse, ameliyat dışı tedavi seçeneği gündeme gelecektir. Bu durumda sesi yükselterek kulak kanalına veren işitme cihazları yararlı olabilir. Bazı doktorlar, ameliyat edilmeden izlenen hastalarında ‘sodyum florür' tedavisi uygulamaktadırlar. Bu maddenin ağız yoluyla alınmasının hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı düşünülmektedir.