Çocuk gelişimi aslında hem fiziksel hem ruhsal olarak kademeli şekilde devam eden bir süreçtir. Çocuklar doğduklarında, gelişmiş bilişsel yetilere sahip değillerdir çünkü beyinleri de tam olarak gelişmemiştir. Duygusal olarak gelişmişlikte hem öğrenme hem de beyin gelişimi ile paralel devam eder. Duygulardan sorumlu olan sistem limbik sistemdir. Ayrıca hafızanında bir takım sorumluluklarını üstlenen limbik sistemdir. Böylece hafıza ve duyguların etkileşim içinde olduğu söylenebilir.
Çocuklar doğdukarında henüz belli yaşamsal ihtiyaçları ön plandadır. Ağlamaları veya gülmeleri genellikle bu ihtiyaçların tatmin olup olmamasının birer ifadesidir. Fakat bebek büyüdükçe, anlama ve algı yeteneği gelişir. Elbette bu gelişimi takiben duygusal gelişim de gözlenir.
Çocuklarda duygusal gelişim hem çocuğun yaşadığı duyguları anlamlandırmasında hem aile, akraba, arkadaşlarla ilişki kurmasında önemlidir. Çocukların duygularını anlamlandırabilmeleri için öncelikle duyguları tecrübe etmiş olmaları gerekir. Bu da ilk etapta ailenin tatırabileceği bir birikime işaret eder. Ebevynlerin ilgili, sıcak ve sevgidolu yaklaşımı çocuğun kendini hem güvende hissetmesini sağlar hem de bu tip duyguları tanımasına yardımcı olur. Böylece çocuk bu duyguları empati eder ve biriktirir. Öte yandan bu süreçte çocuk zamanla etrafındaki insanları farkeder.
Çocuklar özellikle 2-3 yaş civarında devamlı soru sorarlar. Bu dönemde çocukla ilgilenmek önemlidir eğer çocuk ters tepkiler alırsa sevilmediği duygusuna kapılabilir.
Çocuklar 0-6 yaş arasında önemli duyguları tanımaya ve yerleştirmeye başlar. Bu dönemde eğer öfkelenmenin, ağlamanın istediklerini elde etmeleri için kolay yol olduğunu kodlamışlarsa, bu davranışların çocukta birer alışkanlığa dönüşebilir. Özellikle öfke çocukta yerleşmesi tehlikeli olan bir duygudur. Çünkü ilerki yaşlarda da öfkelenerek isteklerini karşılatabileceğini düşünür. Ayrıca kendisine aksi bir metod da geliştiremez. Yani ebevynler, çocuklarında öfke duygusunun kontrolüne, ona her öfkelendiğinde istediğini alamayacağını öğretmeye dikkat etmelidirler. Böylece çocukta problem çözme yetisi de gelişecektir.
Ebevynler çocuğa sevgi, şevkat, anlayış gibi duyguları samimi olarak yaşatmalıdırlar. Bununla birlikte çocuğun değerli hissetmesi gerekir. Özellikle ebevynler çocukları onlara bir şey anlatmaya ya da sormaya çalıştıklarında, Onları dinlemeli ve bunu da çocuğa hissettirmelidirler.
Ayrıca çocukların erken gelişim döneminden ergenliği de kapsayan dönemlerinde kendileri odaklı yaşadıkları unutulmamalıdır. Bu nedenle çocukların etraflarında başkaları olduğu ve onlarla karşılıklı duygusal ilişkiler geliştirilebileceği öğretilmelidir. Bu şartlarda yine empati önemlidir.