Öngörü ve Sonradan Değerlendirme
Hangi insanı daha etkileyici bulursunuz? Bir basketbol maçından sonra kazanan takımın neden başarılı olduğunu söyleyeni mi, yoksa maçtan önce hangi takımın hangi sebeple kazanacağını söyleyeni mi? Çoğumuz ikinci kişiyi daha ilginç buluruz. Ne de olsa, her şey olup bit*tikten sonra bir açıklamada bulunmak kolaydır. Ancak, iki takım karşı*laştığında ne olacağına dair mantıklı tahminlerde bulunabilmek için de oyunu çok iyi anlamak gereklidir.

Benzer şekilde, bir bilim adamının mantıklı bir kuramı varsa, veri*ler elde edilmeden de mantıklı öngörülerde bulunacağını söyleyebiliriz; çünkü araştırmanın amacı, bir hipotez için destek sağlar. Araştırmacı*lar da bir kuram oluşturur, hipotezini belirler ve bunu doğrulayan ya da yanlışlayan verileri toplar. Diyelim ki araştırmacı, öz güven ve yardım*severlik davranışı arasındaki ilişkiyi incelemek istiyor ama bu ilişkinin ne boyutta olduğuna dair bir öngörüsü yok. Eğer araştırmanın sonun*da, öz güveni yüksek insanların öz güveni düşük insanlardan daha çok yardım ettiği ortaya çıkarsa araştırmacı, kendisi hakkında olumlu gö*rüşlere sahip insanların iyi şeyler yaparak bu olumluluk duygusunu sürdürmek için daha çok yardım ettiklerini söyleyebilir. Açıklama man*tıklıdır; ancak bu durumda veri, hipotezi destekler mi? Bilimsel bakış açısına göre yanıt hayırdır; çünkü hipotez, sonuçlar ortaya çıktıktan sonra oluşturulmuştur. Sıralama bu şekilde gerçekleştiğinde hipotezin desteklenmemesi gibi bir durum söz konusu olamaz. Eğer araştırma, düşük öz güvene sahip insanların daha çok yardım ettiği şeklinde olsay*dı, aynı araştırmacı bu sefer bu insanların kendileri hakkındaki imgele*rini iyi şeyler yaparak düzeltmeye çalıştıklarını söyleyecekti. Hipotezin desteklenmemesi gibi bir durum yaşanmaz; çünkü aslında hipotez ger*çek anlamıyla test edilmiş değildir.