Vergi tevkifatı olarak Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde kendisine yer bulan stopaj, çeşitli ödemelerden farklı oranlarda yapılan bir vergi kesintisidir. Bu kesintinin hangi ödemelerden ve ne oranda yapılacağı ilgili kanun maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Stopaj kesintisine tabii olan ödemelerden birisi de ticari amaçlı olarak kullanılan mülklerin kira ödemeleridir.
Kira Stopajı Nedir?
Gerçek veya tüzel kişilere ait olan ve herhangi bir ticari faaliyet için kullanılan mülkler kiralandığında, brüt kira bedeli üzerinden hesaplanan orandaki stopaj kiracı tarafından vergi dairesine ödenmek zorundadır. Mülk sahibi ile kiracı arasında yapılan kira kontratında kira bedeli kural olarak net veya brüt olarak belirtilmelidir. Net olarak ifade edilen bedel, kiracının mülk sahibine ödeyeceği tutardır. Brüt olarak ifade edilen bedel ise kiracının mülk sahibine ödeyeceği kira bedeline stopaj kesintisinin eklenmesiyle bulunan tutardır. Eğer kira kontratında kira bedelinin net veya brüt olma durumu belirtilmemişse, kontratta belirtilen tutar brüt olarak kabul edilir ve buna göre işlem yapılır. Bu durumda kiracı kontratta yazan bedelden stopaj kesintisini yaparak mülk sahibine ödeme yapar ve mülk sahibi kiracıdan ayrıca vergi ve fon farkı talep edemez.
Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?
Stopaj kesintisi brüt kira bedelinin %20’si alınarak hesaplanır. Örnek olarak 1000 TL brüt kira bedeli üzerinden 1000 TL’nin %20’sine denk gelen 200 TL kiracı tarafından stopaj kesintisi olarak vergi dairesine, kalan 800 TL de net kira bedeli olarak mülk sahibine ödenir.
Eğer kira kontratında kira bedeli brüt değil de net olarak belirtilmişse öncelikle net kira bedeli 1,25 katsayısı ile çarpılarak brüt kira bedeli hesaplanır ve hesaplanan brüt bedel üzerinden %20’lik stopaj hesabı yapılır. Örnek vermek gerekirse kontratta net kira bedeli olarak 1200 TL yazıyorsa bu bedel 1,25 ile çarpılarak brüt bedel hesaplanır. Bu hesaba göre 1500 TL çıkan brüt bedelin %20’si hesaplandığında ise stopaj bedelinin net kira ile brüt kira arasındaki fark olan 300 TL’ye denk geldiği görülür ve bu tutar kiracı tarafından vergi dairesine ödenirken 1500 TL’lik net kira bedeli de mülk sahibine ödenir.
Kira Stopajını Neden Kiracı Öder?
Stopaj kesintisinin ödenmemesi kiracının kiraladığı mülkü tahliye etmesi için sebep olarak gösterilebilir. Aslında mülk sahibinin gelir vergisi olan stopaj kesintinin kiracı tarafından ödenmesinin sebebi ise bu verginin devletin kontrolü altında olan işletme sahibinden çok daha kolay tahsil edecek olmasıdır. Bu şekilde devlet bu vergiyi bulmakta zorlanabileceği ve çok da kontrolü altında olmayan mülk sahipleri yerine, vergi mükellefi olan ve adresi sabit olan kiracılardan tahsil eder.