TCMB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kısaltılmasıdır ve esas amacı para ve kur politikalarını düzenlemek ve banknot dolaşımını sağlamaktır. TCMB 1930 yılında bir anonim şirket olarak kurulmuştur. Banka, idare merkezi, şubeler ve banknot matbaasından oluşur. İdare merkezi Ankara’dadır. Ayrıca 16 genel müdürlüğü ve 21 şubesi bulunmaktadır. Bankanın hisselerinin yüzde 51‘i hazineye aittir ve bu hisse oran olarak asla aşağıya indirilemez. Diğer hisseleri Türkiye’deki milli bankalara, milli bankalar dışındaki bankalara ve imtiyazlı şirketlere, Türk ticaret kurumlarına, Türk vatandaşlarına çeşitli oranlarda tahsis edilmiştir.
Osmanlı döneminde merkez bankası görevini 1856 yılında İngiliz sermayesiyle kurulan, 1863 yılında İngiliz ve Fransız ortaklı (çok az miktar Osmanlı sermayesi de bulunmaktaydı) Osmanlı Bankası (Bank-ı Osmanii Şahane) yapmaktaydı. Tabi bu banka üzerinde devletin kesin bir otoritesi bulunmamaktaydı. Cumhuriyetin ilk yıllarında 1923 yılındaki İzmir İktisat Kongresinde milli devlet bankası kurulması fikri benimsenmiş. Ancak o yıllardaki ülkenin ekonomik durumu böyle bir bankanı kurulmasını geciktirmiştir. Bu nedenlerle Osmanlı Bankası para basma gibi yetkilerini 1935 yılına kadar sürdürmüştür.
Türkiye’deki para basma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir. Meclis bu yetkisini süresiz olarak Merkez bankasına devretmiştir. Merkez bankasına bağlı banknot matbaası 1958 yılında hizmete girmiş ve para basmaya başlamışsa bile 1979 yılından itibaren bütün banknotlar sadece burada basılmıştır. 1979 yılına kadar Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Almanya’da da banknotlar bastırılmıştır.
Ülkemizin altın ve döviz rezervlerini saklamak, yönetmek döviz kuru rejimini hükümetle birlikte belirlemek de merkez bankasının sorumluluğundadır. Merkez bankası bütün görev ve sorumluluklarını Genel Kurul, Banka Meclisi, Para Politikası Kurulu, Denetleme Kurulu, Başkanlık ve Yönetim Komitesi organlarıyla yerine getirir.
Genel Kurul: Bankanın hissedarlarından oluşur.
Banka Meclisi: Başkan ile genel kurul tarafından seçilen altı üyeden oluşur.
Para Politikası Kurulu: Başkanın başkanlığında, başkan yardımcıları, banka meclis üyeleri arasından seçilen bir üye ve başkanın önerisi ile atanacak bir üyeden oluşur.
Denetleme Kurulu: Genel kurulca seçilen dört üyeden oluşur.
Başkan: Bakanlar Kurulu kararıyla 5 yıllık için atanır. Beş yıl sonunda tekrar atanabilir.
Yönetim Komitesi: Başkan ve başkan yardımcılarından oluşur.