Bazı türleri acuka ya da acıka olarak da bilinen, kahvaltı sofralarının sevilen lezzeti cevizli ezme, taze ekmeğin üzerine sürülerek tüketilmek için hazırlanır. Günümüzde makarna sosu olarak da tüketilen sos, baharatlı ve aromatik tadı nedeniyle hamur işlerine lezzet katar.
Malzemeler:

• 4 çorba kaşığı domates salçası
• 2 çorba kaşığı biber salçası
• 3 diş sarımsak
• Çeyrek bardak ekmek içi (bayat ve ince çekilmiş)
• Yarım bardak çekilmş ceviz içi
• 3 çorba kaşığı zeytinyağı
• 1 çay kaşığı kimyon
• 1 çay kaşığı pul biber
• 1 çay kaşığı kekik
• 1 çay kaşığı susam
• Yarım çay kaşığı toz karabiber
• Yarım çay kaşığı tuz
• Yarım çay kaşığı yenibahar

Cevizli Ezme Nasıl Yapılır?
Yarım bardak çekilmiş ceviz içi, 3 çorba kaşığı zeytinyağı bir tavaya alınır. Yağ kızarken sarımsaklar ayıklanıp rendelenir. Kızan yağın üzerine sarımsaklar, domates salçası ve biber salçası yağ ile kavrulur. Kavrulma işlemine salçaların kokusu çıkana dek devam edilir. Ancak bu süreçte yanmaması için ocak kısık ateşe getirilir. Hazır hale gelince tavaya yarım bardak çekilmiş ceviz içi eklenir. Ceviz içleri yağını bırakana dek karışım kavrulmaya devam edilir. Ortaya çıkan yağ ezmeye tadını verecektir.
Ceviz yağı ortaya çıkınca baharatlar tavaya ilave edilir. 1 çay kaşığı susam, 1 çay kaşığı kimyon, yarım çay kaşığı yenibahar, 1 çay kaşığı pul biber, yarım çay kaşığı toz karabiber, yarım çay kaşığı tuz ve 1 çay kaşığı kekik sırasıyla tavaya alınır. Homojen hale gelmesi için karıştırılır. Ardından salçalı karışım ocaktan alınır ve soğumaya bırakılır.
Soğuyan salçalı karışımın içine çeyrek bardak bayat ve ince çekilmiş ekmek içi ilave edilir. Bu ezmenin hazır hale gelmesine ve kıvamını bulmasına yardımcı olacaktır. Ekmeklerin salçayla iyice karışması sağlanır. Ardından hazır hale gelen cevizli ezme arzuya göre saklanmak için temiz, kaynar su ile temizlenmiş cam bir kavanoza, arzuya göre ise sunum tabağına alınır. Her iki durumda da üzerine zeytinyağı gezdirilmelidir. Cevizli ezme servis için kavanoza alındıysa serin bir yerde muhafaza edilmelidir. Kızarmış ya da taze ekmeğe sürülebilir.