Türkçe karşılığı oynaklık kavramı olan volatilite, genel olarak tüm hayata uyarlanabilirliği bulunmakla beraber esas kullanım alanı ekonomidir. Herhangi bir fiyatı olan şeyin/değişkenin/kıymetin fiyatının/değerinin belirli bir zaman dilimi içerisinde oynaması-değişmesini ifade eder.
Volatilite kelimesinden oynaklık kavramı anlaşılmakla beraber bu oynaklık belirsizliğin bulunduğu bir ortamı da ifade etmektedir. Örneğin 5 yıllık tahvil fiyatlarının yine örneğin her ay değişim yaşadığını varsayalım. Bu değişim ilk ay -%5 ikinci ay +%20 üçüncü ay -%10 vs değişsin. Burada bulunan +/- değişimler tahvil fiyatlarının volatil(oynak) olduğunun ve/veya olacağının habercisidir. Yani içinde bulunulan dönem için geçerli olmak üzere tahvil fiyatları bu dönem için volatildir diyebiliriz.
Volatil bir ortamda çok doğal bir şekilde olmak üzere belirsizlik bulunmaktadır. Örneğimiz üzerinden devam edecek olursak;bu tarz volatil bir ortamda tahvil almaya karar verdiniz diyelim. Volatilitenin olmadığı bir ortama göre az çok tahvilin fiyatının belli bir dönem sonra ne olacağını kestirebilirsiniz fakat bahsi geçen bu volatil ortamda tahvil fiyatının belli bir dönem sonra ne düzeyde oluşacağını heralde kestiremezsiniz. Hal böyle olunca volatil bir ortamda ekonomik birimlerin yani hane halklarının (vatandaşlar ve/veya ekonomi içerisindeki tüm katılımcılar) çoğu herhangi bir işlem yapmayıp-tahvil satın almayıp bahsi geçen volatil ortamın durulmasını beklerler. Volatiliteye bu açıdan bakacak olursak ekonomide-bu volatil ortamdan nasıl faydalanacağını bilenler için geçerli olmamakla beraber- çok da istenen bir durum değildir diyebiliriz.
Peki volatilite nasıl ölçülür? Örneğin tahvil fiyatındaki volatiliteyi ölçmek istiyorsak iyi bir istatistik bilgisine sahip olmamız gerekmektedir. Belli bir zaman kesiti içerisinde değişiklikler gösteren bir değişkenin volatilitesi aldığı değerlerin standart sapması ile ölçülmektedir. İstatistiki yöntemlerle bulunan standart sapma değeri bize o değişkenin ne ölçüde volatiliteye sahip olduğunu göstermektedir.