İpotek Harcı konusuna değinmeden önce ipoteğin ne olduğunu bir özümsemek gerekirse; şu an oluşmuş veya ileri bir tarihte oluşması muhtemel bir alacağın ödeneceğinin temin edilmesi amacı ile borçlunun kendisinin veya bir başka birinin gayrimenkulünü güvence olarak gösterme işlemi yani gayrimenkulün rehin alınmasına ipotek etme denir. İpotek işlemleri tapu müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir ve bu işlemler sırasında harc adı altında bir tür vergi tahsil edilir.
Örneğin belli bir miktar tasarrufunuz var ve bu tasarrufunuz ile ev almak istiyorsunuz. Elinizde bulunan para miktarı ise istediğiniz evi almaya yetecek bir düzeyde değil ve parayı evi almak üzere tamamlamak için herhangi bir bankaya gidip kredi kullanmak istiyorsunuz. Banka ise kredi kullanımı için sizden belirli bir gayrimenkulünüzü ipotek ettirmenizi istiyor. Siz de istenen şartı yerine getirmek yani gerekli ipoteği gerçekleştirmek için bulunduğunuz yerin tapu müdürlüğüne gidiyorsunuz. Tapu müdürlüğünde ipotek ettirme işlemlerinin gerçekleşmesi için ödediğiniz 'harc'a ipotek harcı denmektedir. İpotek harç oranları maliye bakanlığı tarafından belirlenmektedir. 2014 yılı için geçerli ipotek harcı oranları türlerine göre üç adettir. 1)İpotek işlemi yoluyla elde edilen borç miktarı üzerinden harç oranı %0,0455 (binde 4,55) 2) İpotek edilmiş gayrimenkullerden birisinin çıkarılıp yerine başka bir gayrimenkulün işlenmesi durumunda veya işlemde bulunan gayrimenkule ilave olarak başka bir gayrimenkul işleme alındığında borç miktarı üzerinden harç oranı %0,0455 (binde 4,55) 3) İpotek derecelerinde sonradan değişiklik talep edilmesi durumunda borç miktarı üzerinden %0,0227 (binde 2,27). Maliye bakanlığı tarafından 2014 yılı ipotek harç oranları bu şekilde belirlenmiştir.
Yukarıdaki örnek üzerinden devam edelim. Bahsi geçen evin tapusunu üzerinize aldınız ve bu işlemler için bankadan kullandığınız ipotekli krediyi de ödediniz. Sanılmamalıdır ki banka için ipotek ettirdiğiniz gayrimenkulünüz artık ipotek altında değil. Özünde ipoteklik bir durum kalmamıştır fakat sizin tıpkı kredi kullanmadan önce ipotek ettirdiğiniz gibi kredi ödemesi bittiğinde de ipoteği kaldırmanız için tapu müdürlüğüne gidip bu sefer ipoteği kaldırtmak için belli bir harç ödemeniz gerekir ve artık bu işlemlerden sonra gayrimenkulünüz üzerindeki ipotek kalkmış bulunmaktadır.