“O kəslər ki, mələklər onların canlarını pak olduqları halda alıb: “Sizə salam olsun, etdiyiniz gözəl əməllərə görə cənnətə daxil olun”, - deyərlər(“Nəhl” surəsi, 32)


Bura qədər saleh möminlərin dünyada gözəl bir həyatla yaşadıqlarını, qorxuya və kədərə düşmədiklərini, sağlam və xoşbəxt ruha sahib olduqlarını gördük. İman gətirənlərin Allah`ın rizasına uyğun yaşaması üçün Allah`ın xüsusi dəstəyini, yardımını və himayəsini qazandıqlarını, pisliklərinin ört-basdır ediləcəyini, etdikləri saleh əməllərinin əvəzini gözəlliklə görəcəklərini və onlara heç bir haqsızıq edilməyəcəyini də Qurani-kərim ayələrindən öyrənirik. Dünya həyatının əvəzinə axirəti satın alaraq, Qurani-kərimdəki ifadə ilə desək, gözəl bir alış-veriş etmişlər və Allah onlardan, onlar da Allah`dan razı olmuşlar.

Bəs bu insanlar ömürlərinin sonu çatanda nə olacaqlar? Allah`ın təqdir etdiyi ölüm anı onları necə və harada haqlayacaq? İstər iman edən olsun, istərsə də Allah`ın ayələrini inkar edən bir insan, heç bir kəs harada və nə zaman öləcəyini qətiyyən bilməz. Bu həqiqət “Loğman” surəsində belə açıqlanır:

“Həqiqətən, qiyamətin qopacağı vaxtı ancaq Allah bilir. Yağışı istədiyi vaxt göydən O yağdırır. Bətnlərdə olan doğulacaq uşağın oğlan, yaxud qız, xəstə və ya sağlam, xoşbəxt və ya bədbəxt, yaxşı və ya pis əməl sahibi olacağını O bilir. Heç kəs sabah nə edəcəyini, heç kəs harada öləcəyini bilməz. Allah isə şübhəsiz ki, hər şeydən xəbərdardır”(“Loğman” surəsi, 34).


Bununla bərabər, ölümün möminləri necə qarşılayacağını, canlarının necə alınacağını, ölümləri anında nələr olacağını Qurani-kərimdən öyrənmək imkanımız vardır. Qurani-kərimdə bizə bildirildiyinə görə, möminin ölümü çox yumşaq bir keçid, ani bir hal dəyişmə şəklində olacaq. Eynən yuxu kimi, Allah`ın bir növ ölüm halına saldığı insanın (“Zumər” surəsi, 42) səhər oyanıb yeni günə başlaması kimi mömin də ölümündə bir anda dünya halından çıxacaq və axirət halına keçəcəkdir. Allah bu sıxıntısız və rahat keçidi “Naziat” surəsinin 2-ci ayəsində vəzifəli mələklərə işarə edərək “(möminlərin canlarını) rahatlıqla alan” şəklində xəbər verir.

Mələklər möminlərin canlarını almağa gəldikdə onların öz aralarında olan söhbəti isə “Nəhl” surəsinin 32-ci ayəsində bu şəkildə anladılır:

“O kəslər ki mələkləri onların canlarını pak olduqları halda alıb: “Sizə salam olsun. Etdiyiniz əməllərə görə cənnətə daxil olun”, -deyərlər”(“Nəhl” surəsi, 32).


Başqa bir ayədə də möminlərin ölüm anı belə təsvir edilir:

“Onları ən böyük qorxu məhzun etməyəcəkdir. Mələklər onları qarşılayıb: “Sizə vəd olunan gün budur”, - deyəcəklər”(“Ənbiya” surəsi, 103).


Göründüyü kimi, dünyada gözəl bir həyatla yaşadılan möminin ölümü də gözəl və rahat olacaq, axirət həyatı mələklərin onu qarşılaması ilə başlayacaq. O andan etibarən dünya ilə bütün əlaqələr kəsilir və insan Allah`ın hüzuruna çıxmaq üçün təyin edilmiş bir yerə yollanır. Bunun ardınca da mömini əvvəldən bəri olduğu kimi rahat və asan bir əbədi həyat gözləyir.

ASAN HESAB

Əvvəlki bölümdə iman gətirənlərin canlarının mələklər tərəfindən gözəlliklə alınacağından bəhs etdik. Bundan sonra hesab anı, yəni insanların bütün etdikləri əməlləri ilə Rəbbimizin hüzuruna çıxacaqları an gəlir. Qiyamətin qopması ilə birlikdə başlayan bütün hadisələr dünya tarixi boyunca yaradılmış bütün insanların yeni bir bədənlə dirildilməsi və cəhənnəm atəşinin ətrafında bir araya toplanması ilə davam edəcəkdir. Daha sonra bütün şahidlər gətiriləcək. Hər bir insanın əməl dəftəri açılacaq və hər kəs dünya həyatında etdiklərinə görə hesaba çəkiləcək. Bundan sonra Allah möminləri öz rəhməti ilə cəhənnəm atəşindən qurtararaq cənnətə daxil edəcək. Qiyamət günü və möminlərin həmin gündəki vəziyyəti Qurani-kərimdə müfəssəl şəkildə bildirilib:

Sura ilk üfürülüşlə qiyamət başlamışdır. Dünya və kainat geriyə yolu olmayan bir yoxluğa səhnə olmaqdadır. Dağlar parçalanır, dənizlər qaynadılır, səmalar yox edilir...

Surun ikinci dəfə üfürülməsi ilə birlikdə insanlar dirildilir və hesaba çəkilmək üçün bir yerə toplanır. Ən kiçik bir fərqin belə üstündən keçilmədən həyatı boyunca etmiş olduğu hər şey insanın və şahidlərin gözləri önünə gətiriləcək. Kafirlər öldürücü şəkildə xəcalət çəkməyə sürükləndiyi zaman möminlər bunun tam əksinə olaraq sevinc içində olacaqlar. Çünki Qurani-kərimdə “...O gün Allah öz peyğəmbərini və onunla birlikdə iman gətirənləri xəcil etməz” (“Təhrim” surəsi, 8) buyurulur.

Allah: “Şübhəsiz ki, Biz öz peyğəmbərlərimizə və iman gətirənlərə həm dünyada, həm də şəhidlərin şəhadət verəcəyi gündə yardım edəcəyik”, - deyə vəd etmişdir (“Mömin” surəsi, 51).

Bu möhtəşəm səhnədə əməlisaleh möminlər bütün həyatları boyunca etdikləri əməllərin hamısının yazıldığı hesab dəftərlərini sağ tərəflərindən alacaqlar. Kitabını sağ tərəfindən alacaq insanlar Qurani-kərimdə asan hesaba çəkiləcək və cənnətə daxil olacaq insanlar kimi təqdim edilmişlər:

“Əməl dəftəri sağ əlinə verilən kimsə deyəcəkdir:“Alın, əməl dəftərimi oxuyun, mən öz hesabıma yetişəcəyimə möhkəm inanmışdım. Bundan belə, o, xoş güzəran içində yüksək bir cənnətdə olacaqdır” (“Haqqə” surəsi, 19-22).


Rəbbimizin onlara vəd etdiyinə qovuşmaq üzrə olan möminlər o, əbədiyyət günündə (“Qaf” surəsi, 34) həyəcanlı və şən olacaqlar. Bu vəziyyət “İnşiqaq” surəsində belə təsvir edilir:

“Kimin əməl dəftəri sağ əlinə verilmişsə, onunla yüngül haqq-hesab çəkiləcək və o, ailəsinin yanına sevinclə qayıdacaqdır!”(“İnşiqaq” surəsi, 7-9)


Hesab bitdikdən sonra möminlər qurtuluş sevinci içində olacaqlar. Ayədə “Ora sağ-salamat və əmin-amanlıqla daxil olun”(“Hicr” surəsi, 46) buyurulur.

Bu vəziyyət bir başqa ayədə belə bildirilir:

“Ey xatircəm olan kəs! Dön Rəbbinə, sən Ondan razı olaraq, O da səndən! (Əməlisaleh) bəndələrimin zümrəsinə daxil ol”(“Fəcr” surəsi, 27-30).


Artıq Allah rəhmət etdiyi qullarının günahlarını da bağışlamış, pisliklərini yaxşılığa çevirmiş və onların cənnətə daxil olmasına izn vermişdir. “Cənnətə gir”, - deyə xitab edilən kəs mömindirsə, belə söylər:

“...Kaş qövmüm biləydi ki, Rəbbim məni niyə bağışladı və nəyə görə hörmət sahiblərindən etdi”(“Yasin” surəsi, 26-27).


Bir başqa ayədə Allah cənnət əhlinin belə müjdələyir:

“...Bu, elə bir gündür ki, düz danışanlara düzlükləri fayda verər, onları ağacları altından çaylar axan cənnətlər gözləyir. Onlar orada əbədi olaraq qalacaqlar. Allah onlardan, onlar da Allah`dan razıdırlar...”(“Maidə” surəsi, 119)


“Bu gün sizə heç bir qorxu yoxdur və siz qəm-qüssə görməyəcəksiniz”(“Zuxruf” surəsi, 68).