İnsan Allah`ın diləməsi ilə dünyaya gələn, Onun verdiyi səhhətlə inkişaf edib böyüyən və həyatının hər anında Onun qorumasına möhtac olan bir varlıqdır. İnsanın dünyada tək dostu və yardımçısı, yeganə yol göstərəni daima diri olan və hər şeyi yaradan Allah`dır. Dünyadakı bütün insanların Allah`a möhtac olduğu bir ayədə belə bildirilir:

Quran bütün kainatın və canlı-cansız bütün məxluqatın yaradıcısı olan Allah`dan insanlara rəhmət olaraq göndərilmişdir. Lakin bəzi insanlar Quran əxlaqını yaşamamaq üçün özlərindən bəhanə uydururlar. Bunlardan biri də din əxlaqını yaşamağın onlara məhdudiyyət gətirəcəyi və istədikləri kimi yaşaya bilməyəcəkləri qənaətidir. Halbuki, bu, çox yanlış düşüncədir. Tam əksinə, din əxlaqının yaşanmadığı mühitlərdə insanlar çətinlik, sıxıntı və məhdudiyyətlə qarşılaşdığı halda, Quran əxlaqı insanlara çox rahat və hüzur dolu həyat təqdim edir. Quran insanların bir-birlərinə zor tətbiqini, çətin qanunları və gərəksiz prinsipləri ortadan qaldırır və onları sıxıntılardan qurtarıb hüzur içində yaşamağa yönəldir.

Necə ki, Allah, Elçisinin Quranı təbliğ etməklə insanların üzərindən ağır yükü və zəncirləri götürdüyünü, onu qəbul edənlərin, ona dəstək olub yardım edənlərin və Quran ayələrində göstərilən yolu izləyənlərin xilas olacağını, yəni hüzura, xoşbəxtliyə və nemətlərə qovuşacağını belə bildirir:

Buna qarşı, Quran əxlaqını yaşamayan cəmiyyətlərdə lazımsız qanunlarla insan həyatı çətinləşdirilir və bir çox problem həllini tapmır. İnsanlar öz prinsip və düşüncələrinə görə yeni qanun və qadağalar çıxarır, insanlara lazımsız məhdudiyyətlər qoyurlar. Məsələn, halal olan bəzi qidaları qadağan edir, bəzi hərəkətlərə qadağa qoyurlar. Hər cəmiyyətin öz mədəniyyət və mənfəətləri əsasında çıxardığı dilə gətirilməyən, lakin hamının bildiyi belə qanun və qaydalar vardır.

Hər şeydən əvvəl, bu cəmiyyətlərdə hər insan özünü başqalarına üstün xüsusiyyətlərə sahib imiş kimi göstərməyə çalışır. Dolayısilə, insanlar cəmiyyətin sərt qanunları və məhdudiyyətləri üzündən rahat deyib-gülə bilmir, istədiyi kimi hərəkət edə bilmir, qınanmaqdan və dedi-qodudan qorxurlar.

Bu insanlar Allah`ı tanımadığına, Ona güvənib təslim olmadığına və Quran əxlaqını yaşamadığına görə, bir çox şeydən qorxurlar. Məsələn, gələcək həyatın təminatından, yalnız qalmaqdan, uşaqlarının xəstələnməsindən, mal itkisindən, işlərinin pis getməsindən, yaxşı təhsil ala bilməməkdən, yaxşı ailə həyatı qura bilməməkdən, yaşlanmaqdan, qəzadan, şikəst olmaqdan, ölməkdən və daha bir çox şeydən qorxurlar. Buna görə, qayğı içində əndişə edirlər. Əlbəttə, Quran əxlaqı yaşanmadığı təqdirdə, bu qorxuların yaşanması qaçılmazdır. Çünki din əxlaqından uzaq yaşayan insanlar hər şeyin Allah`ın diləməsi ilə gerçəkləşdiyini və bir qədərlə yaradıldığını bilmirlər. Yaxşı, yaxud pis görünən hər hadisənin imtahan olaraq yaradıldığını, insanlara ruzi verənin və bütün nemət və gözəlliklərin gerçək sahibinin Allah olduğunu düşünmürlər. Buna görə də belə insanların təşkil etdiyi cəmiyyətlərə gərginlik, hüzursuzluq və bədbəxtlik hakimdir.

Quran əxlaqının yaşandığı cəmiyyətdə isə belə mənfi halların olmamasının səbəbi müsəlmanların gözəl əxlaqıdır. Çünki onlar təvəkküllü, səbirli, şəfqətli, mərhəmətli, sevgi dolu, təvazökar və qənaətkar insanlardır. Allah`ın dinini yaşadıqlarına görə rahat və hüzurludurlar. Quranda əmr olunduğu kimi, Allah`dan başqasından qorxmazlar. Allah`ın rizasını hər şeydən üstün tuturlar. Verilən hər nemətin və gözəlliyin Allah`ın lütfü olduğunu və hər çatışmazlıq və yoxluğun isə bir imtahan olduğunu bilirlər. Çətin anlarda qorxmurlar və təmkinli davranırlar.

Quranda halal və haramlar açıq şəkildə bildirilmiş, Allah`ın razı olacağı əxlaq isə təfsilatı ilə açıqlanmışdır. Bu səbəbdən, möminlərin həyatında Qurandan və Peyğəmbərimizin (səv) sünnəsindən kənar heç bir qanun yoxdur. Quranda insanların yaradılışına uyğun, onlara güvənlik və hüzur verən, vicdanlarının rahat olmasına vəsilə olan hökmlər verilir. Peyğəmbərimizin (səv) həyatı da bu hökmlərin tətbiqi mövzusunda ən gözəl nümunədir. Allah insanların üzərindəki ağır yükü yüngülləşdirmək istədiyini ayədə belə açıqlayır:

Bədiüzzaman Səid Nursi də Qurana tabe olan və Allah`ın əmr etdiyi imanı yaşayan insanın dünyada ikən mənəvi bir cənnəti yaşayacağını belə deyir:

Allah insanları din əxlaqına uyğun olmayan bir sistemdə əsla hüzur tapmayacaqları şəkildə yaratmışdır. Axirətdə isə mömin və inkarçılar arasındakı bu fərq daha da kəskinləşir. Qurana tabe olmayan insanlar hesab günündə bədbəxt olduğu halda, iman edənlər tərifi mümkün olmayan xoşbəxtlik içində olacaqlar:

(Qiyamət) gəldiyi gün (Allah`ın) izni olmadan heç kəs danışa bilməz. (O gün) insanların bir qismi bədbəxt, bir qismi isə xoşbəxt olacaqdır! (Hud surəsi, 105)