Gözün orta tabakasını oluşturan irisin üç kısmı vardır: Damarlı tabaka, kirpiksi cisim (Korpus silier) ve iris. Damarlı tabaka, irisin arka kısmıdır. Çok sayıda kan damarı içeren bu kısım; kornea, kirpiksi cisim ve irise giden sinirlere geçit sağlar. Damarlı tabaka, kirpiksi cisim olarak öne doğru devam eder. Eğer gözü ikiye böler ve ön yarının iç kısmına bakarsanız, ön kısımda gittikçe kalınlaşan karanlık bir halka olarak kirpiksi cismi görebilirsiniz. Mercekler çıkarıldığında, kirpiksi cismin merceklerin önünden aşağıya doğru uzanan yassı bir halka olan irisle birleştiği görülür. İrisin ortasındaki delik, gözbebeğidir.

Kirpiksi cisim, kirpiksi kasları içerir. Naylon sicime benzeyen küçük lifler, kirpiksi cisimden merceklerin merkezin yanındaki bir halkaya doğru iner. Mercekler için kuşakçık (zonul) adı verilen bir yastıklama mekanizması oluştururlar.

Mercek, tıpkı bir büyüteç gibi görünen ve çalışan bir yapıdır. Işığı kornea kadar kırmaz (yani sapma gücü o kadar büyük değildir); ancak kırılma açısını değiştirebilir. Uzaklara bakan normal bir gözün mercekleri, kuşakçığın çekmesi sonucu gergin ve yassıdır.

Büyüteçle yapacağımız bir deney, gözün nasıl odaklandığını anlamamıza yardımcı olabilir. Büyüteci, bir pencerenin dışına uzaktaki bir ağaca doğru odaklayın ve ters görüntüyü bir parça beyaz kartonun üzerine düşürün. Ağaç, net görünene kadar kartonu arkaya ve öne doğru hareket ettirin. Bize daha yakın olan pencere çevresinin görüntüsü bulanıklaşır. Pencerenin görüntüsünü netleştirmek için ya merceği yavaşça kartondan ileriye doğru hareket ettirmemiz ya da sapma gücünü artırmak için önüne başka bir mercek yerleştirmemiz gerekir. Bu deneyden çıkarılacak ilk sonuç, yakındaki bir nesnenin görüntüsü, uzaktaki bir nesnenin görüntüsüne oranla mercekten daha uzaktır. Bu durum, göz küreleri biraz daha geniş olan kişilerin uzaktaki cisimleri neden net göremediğini açıklar; çünkü bu nesnelerin görüntüsü, ağ tabakanın ön kısmına düşer. Göz merceklerinin sapma gücünü esaslı biçimde azaltarak, görüntüyü biraz daha geriye, ağ tabakanın üzerine düşürmek için kullanılacak düzeltici gözlükler, içbükey olmalıdır.

İkinci sonucu şöyle açıklayabiliriz: Mercekleri hareket ettirmeden daha yakındaki bir nesnenin görüntüsünü netleştirmek istiyorsak, merceklerin kalınlığını arttırmamız gerekir. Bu, göz küresinde kirpiksi kasların hareketiyle sağlanır. Kirpiksi kaslar, kasılarak kuşakçığın üzerindeki gerilimi azaltan kirpiksi cismin hareket etmesine neden olur. Esnek yapısı sayesinde mercek, tekrar küçülür, kalınlaşır (daha yuvarlak hale gelerek) ve nesnenin görüntüsünü tekrar ağ tabakanın üzerine çekilir. Yaşın ilerlemesiyle esnekliğini kaybeden mercekler, gerekli kalınlığa ulaşamaz. Bu nedenle artık yakındaki nesnelere odaklanamayız ve merceklerin sapma gücünü yeniden kazanması için okuma gözlüğü kullanmamız gerekir.

Eğer daha önce elle ayarlanan fotoğraf makinelerinden kullandıysanız, merceklere giren ışık miktarını kontrol eden diyaframı bilirsiniz. Diyaframın girişi küçük olduğunda alan derinliğinin arttığını da bilirsiniz (merceğe yakın nesnelerle merceğin ayarlandığı uzaklıktan daha uzaktaki cisimler, fotoğrafta daha net çıkarlar). Fotoğrafçılar, yakındaki nesnelerin fotoğrafını çekmek için daima küçük girişli diyaframlar kullanır.