İstavrit, orkinos, ton balığı ve kolyoz balıklarını içeren uskumrugiller ailesine adını veren uskumru dünyada ekonomik değeri çok yüksek olan bir balıktır. Pelajik türde, oldukça lezzetli bir türdür.
Uskumru balığının, uzun gövdesinin üzerinde, sırtından aşağıya doğru inen, açık veya koyu yeşilimsi-mavi renkli şeritler vardır. Açık gümüş renkli karnı, ufak gözleri bulunur. Tüm yüzgeçleri yumuşak ışınlıdır. Ağırlığı ortalama 100-350 gr civarında, boyu ortalama 25-30 cm’dir. 50 cm'ye kadar büyüyebilir. Planktonlar, hamsi, çaça gibi küçük balıklar ve yavruları ile beslenirler. Torik, kofana ve ton balıkları en büyük düşmanlarıdır. Ömürleri 8-10 yıl arasındadır. Üreme dönemleri Nisan-Haziran ayları arasındadır. 2-3 yaşındaki dişiler, denize 350.000-400.000 yumurta bırakırlar.
Uskumru, sürüler halinde yaşayan, göçmen balıklardır. Geçmişte, yumurtlama dönemlerinde Marmara Denizi'nde bulunan uskumrular, yaz aylarını Karadeniz’de geçirirler. Daha sonra da tekrar, Marmara Denizi'ne dönen balıklar, Çanakkale’den Ege ve Akdeniz’e göç ederler. Aşırı avlanma ve ekolojik nedenlerle bu balığın soyu giderek yok olmuştur. Türkiye'de artık Karadeniz ve Marmara'da tek tük rastlanır. Daha çok Kuzey Ege'de Saroz Körfezi ve Akdeniz'de Antalya açıklarında bulunur. Dünyada ise Japonya, Kuzey denizlerinde ve Kuzey Amerika’da bulunur. Türkiye'deki uskumru balıkları, dünyadaki diğer uskumrulara göre daha lezzetlidir. Bunun nedeni tuz oranının daha az olmasıdır.
Uskumru pelajik ve hızlı balık olduğu için trollerle avlanmaya müsait değildir. Çapari, sırtı gibi yöntemler, uskumru avlamak için uygundur. Uskumrular kışın dibe çekilirler, yazları da kıyılara yanaşırlar. 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa göre, 20 cm'nin altında uskumruları avlamak yasaklanmıştır.
Uskumru balığının en lezzetli olduğu dönem, yağlı olduğu Eylül ayında yumurtlamaya başladığı dönemdir. Izgarası, dolması, kağıt kebabı, köftesi ve tuzlaması bu dönemde çok lezzetli olur. Şubat'tan itibaren yağını kaybetmeye başladığı için tavası ve pilakisi yapılması önerilir. Aynı zamanda, daha çok Karadeniz'de yakalanan uskumrular kurutularak çiroz yapılır. Ekonomik değeri çok yüksek olduğu için tüm dünyada konserve, kurutulmuş, tuzlanmış ve taze olarak pazarlanır ve tüketilir.