Türkiye Spastik Çocuklar Vakfı Akademik Kurul Başkanı Prof. Dr. Muharrem İnan, CP’nin erken müdahalesinde aileye ve sağlık çalışanlarına düşen görevleri sıraladı: “CP’den korunmak için sorunun nedenlerine odaklanmamız gerekir. Nedenlerde belirtilen riskli durumlardan sakınmak için ebeveynlere ve sağlık çalışanlarına farklı sorumluluklar düşer.
Ebeveynlere düşen sorumluluklar
Hamilelik oluşmadan mutlaka kadın doğum uzmanına danışılmalı, hamilelikten üç ay kadar önce anne-baba beslenmelerine özen göstermeli, alkol ve sigaradan uzak durmalı, radyasyon kaynaklarını günlük yaşantıdan azaltmalı. Hamilelik döneminde enfeksiyon riski yüksek toplu yaşama alanlarını daha az kullanmak, kırmızı et ve tavuk ürünlerini iyi pişirmek, gidilen ve yemek yenen yerlerin hijyeninden emin olmak, bulaşıcı hastalıklardan korunmak annenin enfeksiyon geçirme olasılığını azaltır.

Sağlık çalışanlarının yapması gerekenler
Hamilelik döneminde doktorunuz erken doğum riski olduğunu söylüyorsa, önerilerine mutlaka uyulmalı, hatta mümkünse tam istirahat dönemine geçilmeli. Eğer bir hastalığa bağlı ilaç kullanılıyorsa veya röntgen çekimi yapılacaksa, kişi hamile olmadığından emin olmalı ve bu dönemlerde korunma yöntemleri etkin kullanılmalı. Anne-baba arasında veya üst kuşakta akraba evliliği, engellilik, gelişimsel gerilik varsa mutlaka hamilelik öncesi genetik bölümünden danışmanlık almak gerekir. CP ve özellikle de gelişimsel gerilikle seyreden sendromlarda genetik geçişe dair güçlü ipuçları bulunur.

Sağlık çalışanları, bebeğin yenidoğan yoğun bakımdaki tedavisinde kanıta dayalı güncel teknolojik ve bilimsel gelişmeleri takip ederek sürecin sağlıklı geçmesini sağlamakla yükümlü. Bu bölümde anne-babalara düşen, erken doğum riski varsa yenidoğan yoğum bakım ünitesi olan bir hastanede doğum yapmayı planlamak. Eğer bir sağlık merkezi dışında doğum yapmak zorunda kalınmışsa hastaneye başvuruda bebeğin beyin kanamasından korunması için K vitamini uygulanmasının ve koruyucu aşılarının yapılıp yapılmadığının sorgulanmasında fayda var.”

RiSKLi BEBEK NEDiR?
Erken doğum, düşük doğum ağırlığı, anne karnında, doğum sırasında veya doğum sonrasında yaşanan beyin kanaması, oksijensiz kalma, enfeksiyon, zor doğum, suyun erken gelmesi, annenin sigara veya alkol kullanması, anne yaşının 40’tan büyük 16’dan küçük olması, yenidoğan yoğun bakımda solunum cihazında uzun süre kalmış olma gibi olumsuz koşullara maruz kalan bebeklere riskli bebekler denir. Bu risk faktörlerini daha da artırmak mümkün.

Normal popülasyonda CP sıklığı binde 4’ken riskli bebeklerde CP sıklığı yüzde 3-10 arasında değişir. Özellikle 32 haftanın altında doğan bebeklerde aşağıdaki sorunlar, her iki bebekten birinde görülür:
* Okul çağında akademik başarıda düşüklük,
* Kötü el yazısı,
* İnce becerilerde zayıflık, koordineli hareketlerde bozukluk,
* Asosyal olma, günlük yaşam aktivitelerinde ebeveyne bağımlı kalmak.

Bu sorunlar, sıklıkla beş yaşından sonra çocuk okula başlayınca tespit edilir. Riskli bebeklerin takiplerinde rutin çocuk nöroloji muayenesiyle izlem önemli. Sorunları ortaya koymada uluslararası geçerliliği olan gelişim tarama testlerini kullanmak ve her şey yolunda gidiyor olsa dahi yılda bir kez nörolojik muayeneyle izlem gerekir. Bu kontroller, çocuk nörolojisti, çocuk fizyoterapisti, psikolog-pedagog, çocuk gelişim uzmanı ve standart tarama testlerini uygulayabilen bir erken müdahale ekibi tarafından yapılmalı.