Yatak ıslatma sorunu, yıllar içinde kendiliğinden düzelebiliyor ancak rahatsızlığın 18 yaşındaki 100 kişiden birinde devam ettiği de bilinen bir gerçek. Tedavi için gecikmemek ve hastalığın kendiliğinden geçmesini beklememek gerekiyor.
Uzmanlar, çocuğu ruhsal açıdan zor durumda bırakabilen bu rahatsızlığı tedavi etmenin hem gerekli hem de mümkün olduğunu vurguluyor. Aksi takdirde zamanında tedavi edilmeyen enürezis çeşitli sorunları da beraberinde getiriyor. Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2’nci Üroloji Klinik Şefi Prof. Dr. M. İhsan Karaman, yatak ıslatma sorununun neden tedavi edilmesi gerektiğiyle ilgili sorularımızı yanıtladı.
Çocuk öncelikle hangi uzmana götürülmeli?
Çocuk, üroloğa götürülmelidir. Yatak ıslatma, çocuk ve aile için bir sorun olmaya başladığında tedavinin zamanı gelmiş demektir. Ancak bu, beş yaşından daha önce olmamalıdır.
Teşhis ve tedavide nasıl bir yol izlenmeli?
-Ayrıntılı hastalık öyküsü alınmalı,
-İşeme-dışkılama çizelgesi tutulmalı,
-Genişletilmiş fiziksel muayene yapılmalı,
- Tam idrar tahlili tedavileri genellikle yeterlidir. Bu basamaklardan sonra, hastalığın ‘saf gece yatak ıslatma’ sorunu olduğuna karar verilirse tedavi aşamasına geçilir. Eğer, üroloji uzmanınca, hadisenin daha kompleks ve etraflı bir sorun olduğu düşünülürse, ileri tanı yöntemlerine başvurularak daha ayrıntılı tetkikler uygulanır.
Enürezis tedavisinde ilk ve en önemli adım, çocuğun tedaviye motive edilmesidir. ‘Motivasyon tedavisi’ adlı bu yöntem için çocukla sıcak bir ilişki kurmak, ailenin anlayış ve desteğini sağlamak gerekiyor.
Motivasyon tedavisi nasıl uygulanır?
Çocuğa ıslak ve kuru gecelerini takvimde işaretletip kuru geceler için ödüllendirme şeklindeki önlemler paketi uygulanır. Gün boyu düzenli sıvı alımı ve işeme alışkanlığının önemi üzerinde durmak da tedavinin ilk ve vazgeçilmez basamaklarındandır.
Tedavi yöntemleri sorunu tamamen çözüyor mu?
Davranış değiştirme tedavisi, ilaç tedavisi ya da ikisi bir arada kullanılmalıdır. Davranış değiştirme metodunda, ödüllendirme, motivasyon ve beraberinde ‘alarm tedavisi’ dediğimiz yatak ıslatılırken çalarak çocuğu uyandıran bir zil sistemi kullanılır. Ailenin katılımını ve uzun süren ısrarlı bir tedaviyi gerektirir. Herhangi bir zarar ve yan etkisi yoktur.
İlaç tedavisinde, bu çocuklarda eksik olan bir maddeyi yerine koyma amacıyla verilen haplar veya dil altı tabletleriyle, idrar torbasının çalışmasını değiştiren bazı ilaçlar ürolog gözetiminde kullanılabilir.
İlaçların yan etkisi var mı?
Doğru kullanıldığında, ilaçların çok önemli yan etkisi yok. Dil altı tabletleri avantajlı çünkü kullanımları kolay ve hızla etki ediyor. Bu tür ilaçlarla, yatak ıslatan hastaların yaklaşık üçte ikisi başarıyla tedavi edilebilir.
Tedavi kesilince tekrarlarsa aynı yöntemle ya da metod değiştirerek bir süre daha tedavi uygulanır. Birkaç aya varan bir süreyle tedavisiz kuru kalma haline ulaşılırsa, tekrarlama ihtimali yok denecek kadar azdır.
Her hastalıkta olduğu gibi, yatak ıslatma sorunda da ‘hastalık yok, hasta var’ prensibi uygulanıp, kişiye özgü, zamanında ve aktif bir tedavi yaklaşımıyla mutlu bireyler sağlamak mümkün olacaktır.