Türkiye ilk tüp bebeğine 1988 yılında kavuştu. Yapılan araştırmalara göre ülkemizde 1.5 milyon çift çocuk sahibi olma sıkıntısı yaşıyor. Peki hangi durumlarda ve ne zaman kadın veya erkek için tüp bebek tedavisine başvurmak gerekir?
Op.Dr. Süleyman Tosun
Bahçeci Umut Tüp Bebek Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Ülkemizde anne-baba olma çağında yaklaşık 10 milyon çiftin bulunuyor. Araştırmalara göre her 100 çiftten 15’i yani 1.5 milyon çift çocuk sahibi olma konusunda sıkıntı yaşıyor.
Kadında Gebelik Oluşum Süreci
Gebeliğin oluşabilmesi için yumurtlama döneminde kadın yumurtasının erkek spermi ile döllenmesi ve döllenme sonucu oluşan embriyonun rahime gelip yerleşmesi gereklidir. Adetleri düzenli olan kadınlarda yumurtlama dönemini hesaplamak kolaydır. Beklenen adetten 2 hafta önce yumurtlama gerçekleşir. Örneğin 28 günde bir adet gören bir kadının yumurtlama günü âdetin ilk gününden itibaren sayıldığında 13-14’üncü gündür. Düzenli adet gören bir kadının bu bir aylık dönemde gebe kalma şansı %20-%30 dur. 35 yaş altında belirgin bir problemi olmayan bir çift ortalama 4- 6 ay içinde gebeliği yakalar. Yapılan istatistikler göstermiştir ki çiftler;
• %30’u ilk bir ayda
• %70-75’i altı ay içinde
• %85-90’ı bir yıl içinde
• %95’i iki yıl içinde gebe kalabilmektedir.
Bu istatistiklerde göstermektedir ki ilk bir yıldan sonra gebelik oranları pek artmamaktadır.
Ne Zaman Tüp Bebek (İnfertilite) Tedavisi Karar Vermek Gerekir?
Bazı çiftler için gebe kalmak çokta kolay değildir. Bebek isteyen çiftlerin %10-15’inin tüp bebek (infertilite) uzmanlarından profesyonel yardım almaları ve yardımcı üreme tekniklerinin (aşılama,tüp bebek..gibi) kullanılması gerekir.
Bir yıl içinde gebelik oluşmamışsa infertilite kliniklerine başvurulmalıdır. Peki her çift bu bir yılın dolmasını beklemeli midir? Tabii ki hayır.
Kadınlar için;
-35 yaş üzerinde bir yılı beklememek gerekir. Gebelik şansı azaldığı için 6 ay içinde, 40 yaş ve üzerinde 3 ay içinde bir uzmana başvurmalıdır.
-Başka nedenlerle jinekolojik muayene olmuş ve yumurta rezervinin azalmış olabileceği söylenmişse
-Adetler düzensiz ise ( 21 günden kısa 35 günden uzun, özellikle kilo ve vücutta kıllanma artmış ise)
-Geçirilmiş yumurtalık iltihabı (pelvik enflamatuar hastalık)
-Daha önceden dış gebelik geçirilmiş ise (ameliyatla tüp alınmış olabilir veya ilaçla tedavi edilmiş olabilir)
-Karın ameliyatları geçirilmiş ise (apandisit, bağırsak veya her hangi bir nedenle yapılan karın ameliyatları yapışıklıklara ve tüplerin kapanmasına neden olabilir)
-Cinsel yolla bulaşan hastalık hikâyesi varsa
-Gebelik düşünmeden önce doğum kontrol amaçlı spiral kullanım hikâyesi varsa
-Endometriozis teşhisi konmuşsa
-Birinci derece yakınlarda veya kardeşlerde infertilite problemi yaşanmışsa

Erkekler için;
-İleri yaşta geçirilmiş ve testisleri etkilemiş kabakulak hikâyesi varsa
-Testis travması varsa
-İnmemiş testis ameliyatı olmuşsa
-Cinsel yolla bulaşan hastalık hikayesi
-Erken boşalma ve ereksiyon problemi varsa
-Kimyasallar veya radyasyonlu ortamlarda çalışanlar
-Birinci derece yakınlarda veya kardeşlerde infertilite problemi yaşanmışsa
Bazı özel durumlarda da direk tüp bebek tedavisi düşünülebilir;
-Eşlerden herhangi birisinde bilinen genetik geçişli hastalık varsa (kistik fibrosiz, talasemi, hemofili….gibi)
-Hepatit ve HIV gibi bulaşıcı hastalıklarda eşi korumak için
-Kanser tedavisi (radyoterapi, kemoterapi..gibi)
Yukarıda belirtilen durumlarda bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin zaman kaybetmeden güvenilir, modern ve tecrübeli bir tüp bebek merkezine başvurmaları gerekir. Çiftler merkez seçimi öncesinde iyi bir araştırma yapmalı, merkezin ve uzmanın başarı grafiğini dikkatlice incelemelidir. Tedavi süresinde yaşanan stres hem çifti hem de uzmanı baskı altına alırsa başarı olumsuz yönde etkilenebilir. Bu nedenle çiftlerin merkeze ve doktora güveni tam olmalıdır.