Prof. Dr. Cem Kalaycı, çölyak hastalığının genetik geçiş sürecini anlattı: “Çölyak genetik bir hastalık. Birinci veya ikinci dereceden yakınlarında çölyak olan bireylerde hastalık gelişme riski diğerlerine göre yüzde 1.7 daha fazla. Özetle hastalık, genetik yatkınlığı olanlarda gelişiyor.
Hamilelikte çölyak: Çölyak hastası kadınların düzenli hekim kontrolünü ihmal etmediği sürece hamile kalmalarında bir sakınca yok. Ancak tanı konmamış bir çölyak hastası hamile kalınca, gıdalardaki besin maddeleri yeterince emilemediği için, anne ve bebeğin gıdasız kalma riski ortaya çıkıyor. Hamilelik zaten kansızlığa yol açtığı için, bu riski taşıyan hamilelerde sorun daha ciddi düzeylere ulaşabiliyor. Ağızdan alınan demir ve vitamin ilaçları yeterince emilemediği için, bu ilaçlar beklenen yararı da sağlayamıyor. Annenin yaşam kalitesi düşüyor, bebeğin hayati fonksiyonları tehdit altına giriyor.
Hasta bebekler: Bebeklerin anne sütü aldıkları dönemde, çölyakla ilgili herhangi bir bulgu beklenmiyor. Çölyak hastası bebeklerin, ek gıdalara geçişiyle gluten içeren bisküvi, ekmek, un çorbası gibi besinlere başlamasıyla bulgular ortaya çıkıyor. Ne var ki bu bulgular, bazen bebeğin hayatının ilk bir yılı için isimlendirdiğimiz süt çocuğu döneminde olabileceği gibi, gluten hassasiyetine rağmen daha geç yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Bebeklerde annenin izleyebileceği çölyak bulguları şöyle sıralanabilir: Düzelmeyen ishal, yemekten sonra ayaklarını karnına çekerek ağlama atakları, huzursuzluk, uykusuzluk ve en önemlisi de anne sütüyle normal büyüme gösteren bebeğin, ek gıdalara geçmesiyle meydana gelen, gelişiminde aniden duraklama ve hatta büyüme eğrilerinde yaşıtlarının gerisine düşmek.
Klinik bulgular- Klasik tip: İki yaşından önce başlıyor. Gluten içeren yiyeceklerin diyete eklenmesiyle kusma, yağlı ishal, kilo alamama ve karın şişliğiyle kendini belli ediyor. Çocuğun yaşı ilerledikçe karın şişliği ve yağlı dışkılama artıyor. Anemi ve davranış bozuklukları (huzursuzluk, huysuzluk, otizm, hiperaktivite) sık görülüyor.
- Geç tip: 2-8 yaşları arasında bulgu veriyor. Gelişme geriliğiyle ortaya çıkıyor. Bu dönemde karın şişliği ve ishal belirgin değil. Bulguların geç ortaya çıkması, anne sütünün alınma süresiyle ilişkili.
- Atipik formlar: Çölyak, klasik bulgular (ishal, karın şişliği) olmadan da semptom verebiliyor. Bu semptomlar ileri yaşlarda ortaya çıkabiliyor.
- Sessiz formlar: Serolojik testler müsbet olsa da herhangi bir semptom görülmüyor. Hatta biyopsi bulguları bile normal olabiliyor. Bu hastalar hayatın herhangi bir döneminde semptom verebiliyor. Doğal gıdalarla beslenenlerde erde bu olasılık daha düşük.”
HAYAT BiRAZ FARKLI
Çölyaklı çocukların yaşamları, yaşıtlarından farklı değil. Nor-mal bir hayat süren bu çocuk-lar sadece yaşıtları gibi simit, poğaça, pizza ve lahmacun gibi gıdaları tüketemiyor.
KÜÇÜK YAŞLARDAKİ TANIŞMA
Çocuk beslenmesinde yaşamın ilk altı ayında sadece anne sütüyle beslendikten sonra ek gıdalarla bebeğin tanışma dönemini takiben belirti vermeye başlayan çölyak, yaşam boyu devam eden tek gıda alerjisi. Çölyak artık hastalık değil bir yaşam biçimi haline geldi.
ÇÖLYAKLI BEBEĞE NE YEDiREBiLiRSiNiZ?
Türkiye’de bebeklere özel glutensiz ürünler bulmak kolay değil. ETİ Pronot Glutensiz Bebek Bisküvisi, altıncı aydan itibaren ek gıdalara geçiş yapacak çölyak hastası bebekler için özel üretildi.