Uluslar Arası Kooperatifler Birliği’ne (ICA) göre kooperatif, “ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlar ve istekleri; ortaklaşa sahip olunan ve demokratik yollarla kontrol edilen bir işletme vasıtasıyla karşılamak adına kendi istekleri ile gönüllü bir şekilde biraraya gelen kişilerin oluşturduğu özerk bir teşkilettır.
Kooperatif kurma ve işletme işine ise, “kooperatifçilik” denir.
Kooperatifçilik; üyeler arası eşitliği sağlamak, üyelerin siyasi ve dini görüşleri ne olursa olsun ortak amaç doğrultusunda hareket etmek, demokratik ve adaletli olmak ilkelerine dayanmaktadır. Kooperatifçilik, her memleketin iktisadi ve sosyal bünyesine göre oldukça değişik bir gelişme göstermiştir. Mesela tüketim kooperatifleri İngiltere’de, kredi ve yapı kooperatifleri ise Almanya’da yaygın bir hale gelmiştir. Dünya kooperatifçiliği zaman içinde gelişme ve genişleme gösterirken günümüzde ekonomik ve sosyal yapı içerisinde artan bir önemle devam etmektedir.
Kooperatifler,

• Sürdürülebilir bir iş modelidir.
• Yerel ekonomileri güçlendirir.
• Yaşam şartlarını iyileştirir.
• İnsanlara sorumluluk kazandırır.
• Katılımcıdır.

Kooperatifler; ihtiyaç duyuldukları her alanda kurulabilmeleri avantajına sahip olmaları nedeniyle yoksulluğun azaltılmasında etkili bir araçtır. Ayrıca birçoğu, sosyal ve ekonomik destek sistemlerine, eğitim, sağlık, sigorta, kredi ve diğer gerekli hizmetlere erişim sağlamada önemli katkılarda bulunmaktadır.
Türkiye’de ilk kooperatifçiliğin, Mithat Paşanın kurduğu "Memleket Sandıkları" ile başladığı söylenir. Ancak kooperatif tarifine uygun şekildeki ilk deneme, yine Mithat Paşa tarafından 1863’te Tuna vilayetinde Zirai Kredi ve Zirai Satış Kooperatiflerinin kurulması ile olmuştur. Bugün ise ülkemizde değişik isimler altında faaliyet gösteren birçok kooperatif mevcuttur. Bunların içinde en yaygın olanı “yapı kooperatifleri”dir. 1993 yılı itibariyle ülkemizde 31.032 kooperatif vardır.
Kore’de su ürünlerinin %70’ini, Brezilya’da tarımsal ürünlerin %40’ını, Bolivya’da tasarrufların %25’ini, Kolombiya’da sağlık sektörünün %25’ini kooperatifler karşılıyor. Küresel tarım ürünlerinin %50’sini ise kooperatifler aracılığıyla pazarlanıyor. Kooperatifler şu anda dünya genelinde yaklaşık 1 milyar ortağa sahip.