Camiler, medreseler, kervansaraylar, manastırlar, kiliseler, kaleler, gibi birçok gezilmesi, görülmesi gerekli yerleri vardır Mardin’in. Mardin’e tepeden baktığımızda, sapsarı taşlardan yapılmış Mardin evleri ve kayaların üzerinde kurulmuş kenti bir bütün olarak görürüz. Buradan güneşin batışını izlemekte ayrı bir tecrübedir.
Birçok medeniyetin, uygarlığın merkezi olduğu için yemek kültürü de çeşitlilik kazanır Mardin’de. Hüküm sürmüş her uygarlık, gezilmesi görülmesi gerekli yapılar bırakmanın yanında tadılması gerekli yemek kültürünü de miras olarak bırakmışlardır. Bunlar günümüze aktarılarak Mardin mutfağına renk katmıştır. Sokaklarını, çarşılarını gezerken her yerden gelen baharat ve eşsiz kokular adeta bizi bir ziyafet davet eder.
Doğu mutfağının tüm özelliklerini taşır Mardin mutfağı. Bol baharatlı, yağlı, etli beslenme kültürü bu mutfakta da görülür. Et, hemen hemen yöreye has tüm yemeklerde bulunur. Yemeklerin güzelliği yapımına verilen emek ve özenin yanı sıra et ile baharatların uyumundan gelir. Yemeklerin sunumunda verilen özeni daha da hissederiz. Her yemeğin kendine has sunumu ile yapılmasına özen gösterirler. Mardin mutfağı, tarçın, kişniş, mahlep, sumak, pul biber gibi baharatlarla tatlandırılır. Çorbalarıyla, kebaplarıyla, et yemekleriyle, köfteleriyle, dolmalarıyla, pilavlarıyla, tatlılarıyla çok çeşitli bir mutfaktır.
Tüm yemeklerini tatmakla bitiremezsiniz Mardin’in. Fakat gidildiğinde mutlaka tadılması gerekli yemekleri vardır. Peki Mardin mutfağında mutlaka tatmamız gerekli yemekler nelerdir.
Et ve etli yemekleri
Fıstıklı kebap; Önce klasik lezzetlerle başlamakta fayda var. Her yerde yiyebileceğiniz bir yemek çeşidi gibi görülebilir fakat Mardin kebabının lezzeti ayrıdır. Yöreye has çeşitli baharatlarla zenginleştirilmiş acılı ve fıstıklı kebap mutlaka tadılmalı. Kuzunun tamamen sinirsiz sırt kısmından alınan etin kıyma edilmiş haliyle, Antep fıstığı ve isot karıştırılarak yapılır. İçinde bol bol Antep fıstığı vardır. Normalde fıstık ve eti bir arada düşünemeyiz. O zaman Mardin usulü fıstıklı kebabı mutlaka denemelisiniz.
Doğuda çoğu mutfakta yapılsa da haşlanmış ve kızarmış içli köfte mutlaka tadılmalı Mardin de. Özellikle haşlanmış içli köfte içli köftenin yoğun tadını sevmeyenlere birebirdir. İçli köfteyi sevmeyene bile sevdirir.
Dobo; Sadece Mardin de bulunabilecek dobo yemeği mutlaka tadılması gerekenlerin arasında başta gelir. İç badem, kuzu budu, patlıcan biber domates ve çeşitli baharatlarla yapılır. Özellikle bu yemekte Badem kullanılması ve görüntüsü, sunumu itibariyle Osmanlı mutfağını anımsattırır. Ama bir Süryani yemeğidir dobo. Çok az yer yapar dobo yu. Fakat Mardin’e gidildiyse o yer mutlaka bulunmalı ve dobo tadılmalıdır.
Malzum; Yani diğer adıyla dizme bir diğer yemeğidir. Patlıcan, domates, soğan yağsız kıyma ve baharatların dizilip kızartılmasıyla yapılan bir yemektir. Bu yemeği bazı yerler şişe dizip ateşte bazıları güveç içinde ateşe gömerek yaparlar. Şişe dizilip yapılan patlıcan kebabını andırdığı için, güveçte yapılan versiyonu tercih edilmelidir.
Kuzu kaburga dolması; çok zahmetli bir yemektir. O yüzden evlerde yapımına her zaman rastlanmaz. Mardin restoranlarında da her zaman bulabileceğiniz bir yemek değildir. Turist gelebilecek mevsiminde gitmediyseniz eğer bulamayabilirsiniz. Sınırlı sayıda yaparlar. Bulamamışsanız ve birden fazla gün kalacaksanız ertesi güne kaç adet istiyorsanız sipariş verip, ertesi gün gittiğinizde hazır ederler. Mutlaka yemediyseniz eğer bu yolu seçin çünkü bu lezzeti tatmadan Mardin’den ayrılmayın.
Mumbar dolma; bu yemeği çoğu şehirde Mardin mutfağında bulabilirsiniz. Fakat Mardin’de de tadılmalı. Kendi yetiştirdikleri kuzu ve koyunlardan yaptıkları için oldukça tazedir. Geldiğiniz yerdeki mumbar dolmalarına benzemediğini göreceksiniz. Koyunun ince bağırsağı ve etle yapılan dolmadır.
Çorbalar
Lebeniyye çorbası; yöreye has bir çorbadır. Yoğurdun terbiye edilerek içine kıyma ve nohut konmasıyla yapılır. Et yemeğinden önce mutlaka içilmelidir.
Tatlı olarak üzüm şırasından yapılan hariri mutlaka tadılmalıdır. En güzel ve başka yerde bulamayacağınız tatlısıdır. Yemek sonrası kahve içmek isterseniz mırra ya da antepfıstığından yapılan menengeç kahvesi mutlaka tadılmalı. Özellikle menengeç bu yöreden başka bir yerde bulmak çok zordur.
Mardin de çerezlerde mutlaka tadılmalıdır. Özellikle ham badem ve bademden yapılan şekerlemeler mutlaka yenmesi gerekir.