Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü Prof. Dr. Alptekin Gürsoy, sağlıklı olduğu iddia edilen kaya tuzları, himalaya tuzları gibi iyot içermeyen tuz kullanımının iyot eksikliği sorununun devam etmesine yol açtığını, iyot eksikliğinin de önlenebilir zekâ geriliği ve beyin hasarının en önemli nedeni olduğunu söyledi.

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü Prof. Dr. Alptekin Gürsoy, tiroid hormonlarının yeterli miktarda salgılanabilmesi için gerekli bir element olan iyotun, sinir sistemi, akıl sağlığı, büyüme ve gelişme açısından büyük önem taşıdığını belirtti. Prof. Dr. Gürsoy, Günlük tüketilmesi gereken miktarın altında iyot alınması anne karnındaki fetusta, bebeklik ve çocukluk çağında büyüme geriliği, zekâ seviyesi düşüklüğü ve her yaşta guatr hastalığı riskine neden oluyor. İyot yetersizliğinin en olumsuz ve yıkıcı sonuçlarından doğurganlık çağındaki kadınlar, gebeler, bebekler ve çocuklar etkileniyor dedi.




Deniz ürünleri iyot açısından zengindir

Prof. Dr. Gürsoy, iyotun insan vücudunda çok az miktarda bulunan oksijen, hidrojen, demir gibi kimyasal bir element olduğunu söyledi. İyotun vücuda yenilen ve içilen besinlerden alındığını ifade eden Prof. Dr. Gürsoy, Deniz suyunda sabit miktarda iyot bulunduğundan deniz ürünleri iyot açısından zengin besinlerdir. Toprakta ve içme suyunda miktarı bölgelere göre belirgin değişiklik gösterir. Bu nedenle deniz ürünleri dışında alınan besinlerin iyot içeriği birbirinden farklıdır diye konuştu.


İyot eksikliği olan bölgelerde tiroid kanseri sıklığı artmıştır

Yaklaşık 80 yıldır iyotlu tuzun dünyada hastalıkları önlemede en ucuz ve etkin yol olarak kullanıldığını kaydeden Prof. Dr. Gürsoy, şunları söyledi: İyot eksikliğinin en büyük zararı anne karnındaki fetus ve yeni doğmuş çocuklar üzerindedir. Doğurganlık çağındaki kadında ve annede mevcut iyot eksikliği, kısırlık, düşük, ölü doğum, zekâ geriliği, dilsizlik, sağırlık ve hamileliğe ait komplikasyonlara yol açabilir. Tiroid hormonları beyin gelişiminde esastır. İyot eksikliği önlenebilir zekâ geriliği ve beyin hasarının en önemli nedenidir. Anne karnında ve yeni doğan döneminde bebek yeterli miktarda iyot almamış ise zekâ geriliği ortaya çıkabilir.


Düşük doğum ağırlığı ve artmış çocukluk çağı ölüm sıklığı bu dönemlere ait iyot eksikliğinin diğer komplikasyonlarıdır. Yapılan çalışmalarda iyot eksikliği olan toplumlarda IQ skorları iyot eksikliği olmayan bölgelere göre daha düşüktür. Bu hastalıkların belki de en az problem yaratanı guatr olsa da, büyümüş bir tiroid bezi iyod eksikliğinin en sık ve kolay görünen belirtisi olduğu için, önemli bir halk sağlığı problemi olan bu konu hekimleri yakından ilgilendirmekte ve tartışmasız endemik yörelerde en sık görülen endokrin hastalık olmaktadır. İyot eksikliği olan bölgelerde ayrıca tiroid kanseri sıklığı artmıştır.




Yanlış öneri ve uygulama iyot eksikliği sorununa yol açıyor

Dünya genelinde annede tiroid hormon eksikliğinin en önemli nedeninin iyot eksikliği olduğunu ifade eden Prof. Dr. Gürsoy, şunları kaydetti: Hamilelikte ve emzirme döneminde iyot ihtiyacı belirgin olarak artar. Bu nedenle dünyada ülkemiz gibi iyot eksikliği bölgelerinde yaşayan hamile ve emzirme dönemindeki kadınlarda iyotlu tuz kullanımının yanı sıra mutlaka ekstra iyot takviyesi yapılması zorunludur. Konunun tıbbi yönü dışında toplumlarda iyot eksikliği sebebi ile önemli soyoekonomik kayıplar meydana gelmektedir.


İyot eksikliği dünyada ve Türkiye’de önemli bir sorundur. Son yıllarda, toplumun yanlış bilgilendirilmesine bağlı olarak sağlıklı olduğu iddia edilen kaya tuzları, himalaya tuzları gibi iyot içermeyen tuz kullanımı özendirilmektedir. Bu yanlış öneri ve uygulama iyot eksikliği sorunun halen ülkemizde ciddi bir problem olarak devam etmesine yol açmaktadır. İyotlu tuz kullanımına mutlaka özen gösterilmelidir.