Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Oğuz Karabay, Ortadoğu Solunum Yetmezliği Sendromunun (MERS) viral solunum yolu hastalığı olduğunu belirterek, hastalık etkeni zarflı, tek pozitif RNA sarmallı orta büyüklükte virüs olan corona virüsler tarafından meydana geldiğini söyledi. Virüsün nereden geldiği, bulaşma yolu, kuluçka dönemi ve bulaştırıcılık süresini kesin olarak bilmedikleri ifade eden Prof.Dr. Karabay, “Bununla birlikte, muhtemelen, bir hayvansal kaynaklardan geldiği düşünülmektedir. MERS-CoV virüsü, insanlarda ek olarak, Katar, Umman, Mısır ve Suudi arabistan ve Suudi Arabistan'da develerde bulunmuştur. Yarasa ve diğer hayvanlar MERS-CoV epidemiyolojisinde muhtemel rolü olabilir” dedi.
MERS virüsünün, MERS-CoV hastasıyla yakın temas içinde bulunanlara yayıldığının altını çizen Karabay, şunları söyledi: “Enfekte kişilerden Hastane gibi sağlık tesislerinde diğer hastalara yayılma olasılığı bulunmaktadır. Hastalığı yayılması da epidemiyolojisi ile ilgilidir. Tüm bildirilen olgular ve Arap Yarımadası yakın ülkelere bağlantılıdır. Çoğu kişi de Arap Yarımadası'nda yaşayan ya da hasta olmadan önce son Arap Yarımadasına giden hastalardır. Birkaç kişi son zamanlarda Arap Yarımadası, İtalya ve Romanya'ya virüslü bir kişi ile yakın temas ettikten sonra MERS-CoV ile enfekte oldu. MERS-CoV kişiden kişiye nasıl yayıldığını anlamak için birçok ülkede olgu kümelerinin araştırmaları devam ediyor. Yayılımı daha iyi anlamak için bu çalışmaların sonuçlarına ihtiyacımız var.”
Hastalığa bağlı semptomlar hakkında bilgi veren Karabay, şöyle konuştu: “MERS için kuluçka dönemi 2-14 gündür. MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen kişilerde ağır AKUT solunum yolu hastalığı bulguları olabilir. Hastalarda ateş, öksürük, nefes darlığı ve bazı hastalarda ishal ve bulantı, kusma gibi gastrointestinal semptomlar görülebilir. MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen hastaların bir kısmı 'yüzde 21' hiç semptomsuzdu ya da çok hafif bulgularla 'soğuk algınlığı benzeri' seyretti. MERS enfeksiyonu geçiren diğer bazı hastalarda ise ciddi komplikasyonlar 'pnömoni ve böbrek yetmezliği' gözlendi. Ancak MERS COV enfeksiyonu geçirenlerin yüzde 30’u ölümle sonuçlanmaktadır. Ölen insanların çoğunda altta yatan bir sağlık sorunu saptanmıştır. Ayrıca ölüm görülme riski yaşla doğru orantılıdır. Hastalığa bağlı ölüm hızı 50 yaş için yüzde 38 iken, 60 yaş için yüzde 75’dir.”
MERS virüsünün ciddi hastalığı olanların hastalanma ve bulaşmada daha fazla rol oynadığının altını çizen Karabay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Öncesinde ciddi hastalığı olanlar; bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişiler, diyabet, kanser ve kronik akciğer, kalp ve böbrek hastalığı olanlarda hastalık şiddetli geçirilebilir. 16-Ekim-2014 itibarıyla dünya genelinde; 877 vaka saptanmış ve 317 ölüm bildirilmiştir.”
MERS-COV hastalığının olası ve kesin vaka tanımlanmasının nasıl yapıldığı hakkında bilgi veren Prof. Dr. Karabay, sözlerine şöyle devam etti: “Akut ciddi solunum yetmezliği veya akciğer infiltrasyonları olan ve vaka görülen ülkelere son 14 gün içerisinde seyahat öyküsü bulunan bir kişiyle seyahat dönüşünden sonraki 14 gün içerisinde yakın temasta bulunup semptomları bu temastan sonraki 14 gün içerisinde gelişen kişiler olası vaka olarak tanımlanır. MERS-CoV kesin vaka tanımı ise olası vaka tanımına uyan olgulardan laboratuvar yöntemlerle MERS-CoV saptanan olgular.”
Hastalığın laboratuvar belirtileri hakkında konuşan Karabay, “Lökopeni, lenfopeni, trombositopeni, ALT ve AST yükseklikleri, LDH yüksekliği, üre kreatinin yükseklikleri, DIC ve hemoliz bulguları görülür. Olguların neredeyse hepsinde akciğer grafisinde minimalden büyük patolojiler vardır. Tanı için en uygun örnekler, nazofaringeal ve orofaringeal swab ya da nazofaringeal aspirat, balgam, endotrakeal aspirat, BAL gibi örneklerde rRT-PCR ve nükleik asit sekanslama ile kesin tanı konulması önerilmektedir” dedi. Karabay, MERS olan biri ile yakın temasa giren bir kişinin sağlık sağlayıcısına başvurması gerektiğini söyledi.
Hastalığın spesifik bir tedavisi ve lisanslı bir aşısı olmadığını belirten Karabay, hastalığın kontrolünde neler yapılması gerektiğini şu sözlerle ifade etti: “MERS-COV enfeksiyonu şüphesi taşıyan bir hasta ile karşıladığında enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmalıdır, bu hastalar izole edilmelidir. Bu hastalara bakım veren sağlık personeli de kişisel bariyer koruma önlemlerine uymalıdır. Hava yolu izolasyon önlemi alınmayan pek çok durumda salgın görülmemiştir. Virüsün 1 metreden daha uzak mesafede bulaşabildiği tartışmalıdır. Çoğu durumda cerrahi maskenin koruyucu olduğu bildirilmektedir. Ancak, solunum yoluyla taşınabileceğini savunanlar da vardır.”