İşletmelerin mali durumunun ve gelişmesinin yeterliliğinin, maliyet kalemlerindeki ilişkilerin ve bu kalemlerde meydana gelen değişikliklerin incelenerek yorumlandığı faaliyetler bütününe maliyet analizi denir. Maliyet analizi işletmenin bulunduğu nokta ile gelecekte ulaşmak istediği nokta arasında hemen hemen bir köprü görevi görür. Çünkü iyi yönetilen bir maliyet, işletmeye kar, itibar ve kalite olarak dönecektir. Kapsamına, amacına ve analiz yapanın durumuna göre çeşitleri olan maliyet analizinin başarı koşulları ve teknikleri aşağıdaki gibidir.
Öncelikle analizi yapan kişi bu konuda yeterli deneyime sahip olmalıdır. Analizi tarafsız bir şekilde yürütmeli, değerlendirmelerinde tarafsız ve önyargısız bir üsluba sahip olmalıdır. Analizin en önemli unsuru olan mali tabloların, muhasebe ilkelerine uygun olarak hazırlanmış olması da önemlidir. Mali analiz sonuçlarını değerlendirirken, temel mali tabloların enflasyondan ve düzenleyen kişinin yorum ve kararlarından etkilendiği unutulmamalıdır. Mali tabloların işletmenin son durumunu göstermediği akılda tutulmalıdır.
Maliyet analizinde kullanılan temel teknikler şu şekildedir:

• Oran (rasyo) analizi: Maliyet analizinde en yaygın kullanılan teknik olan oran analizinde, mali tabloda yer alan kalemler arasındaki ilişkinin ikişerli olarak değerlendirilmesi sağlanır. Kalemler arasında kurulan matematiksel ilişki sayesinde, işletmenin karlılığı, finansal yapısı, borç ödeme gücü, varlıklarının etkinliği, yönetim gücü ve likiditesine dair fikir edinilir.
• Yatay analiz: Dinamik olan bu tekniğin amacı, tablolardaki maliyet kalemlerinin geçmiş ve bugünkü durumunu inceleyerek geleceğe dair kararların yönetilmesidir. İkiden fazla dönemin karşılaştırılması durumunda hangi dönemin esas alınacağına göre seçilebilecek iki yöntem vardır. Bunlardan ilki karşılaştırılacak dönemlerin ilkini temel alarak tüm dönemlerin bu döneme oranlanmasıdır. Diğer yöntemde ise her dönem kendinden önceki dönemle karşılaştırılır.
• Trend analiz: Belli bir döneme ait tablolarda bulunan her bir kalemin toplamda veya grup içerisindeki oransal büyüklüğünün incelenmesi için yapılan tekniktir. Bu teknikte işletmenin uzun yıllar önceki geçmişi incelenerek, daha derin bir analiz yapmak ve geleceğe dair daha sağlam kararlar almak mümkündür.
• Dikey yüzde analizi: Bu analiz yönteminde, bilanço toplamı 100 kabul edilir. Kalemlerin her birinin toplama olan oranı hesaplanarak, benzer işletmelerin bilançolarıyla karşılaştırma yapılır. Bu analizde yüzdeler, geçmiş dönem verileriyle, gelecek için planlanan verilerle veyahut rakip işletmelerin verileriyle karşılaştırılabilir.