Yatırım fonunu anlatmadan önce portföyün ne anlama geldiğinin bilinmesi gerekmektedir. Portföy bir kişi ya da kurumun elinde bulundurduğu tüm varlıkları anlatır. Bizim ilgilendiğimiz konu ise sermaye piyasası araçları ve kıymetli madenlerden oluşan tarafıdır. Yatırım fonları, halktan katılım belgeleri karşılığında toplanan paralarla belge sahipleri adına belirli varlıklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla kurulan mal varlıklarıdır.
Yani yatırım fonu aldığınızda profesyonelce yönetilen ve ilgili kurumlar tarafından sürekli denetlenen bir portföyün yatırımına düşük bütçelerle satın aldığınız katılım belgesi adedi kadar ortak oluyorsunuz. Katılım belgelerinin pay değeri yani fon pay değeri, fonun toplam değerinin dolaşımdaki katılma belgelerinin kapsadığı pay sayısına bölünmesiyle bulunur.
Peki neden yatırım fonu?
Yatırım yapmak isteyen küçük tasarruf sahipleri istedikleri zaman, aracı kurumlardan, bankalardan ya da borsalardan hisse senedi, devlet tahvili ya da kıymetli maden satın alabilirler. Ancak bu tür yatırımlar ne yazık ki bilgi ve deneyim gerektirmektedir. Ayrıca bu tasarruflar hiç bir zaman yeterli bir büyüklüğe ulaşamayacağından uygun risk dağılımı da yapılamamaktadır. O nedenle küçük tasarruf sahiplerinin bu riskleri minimum düzeye indirip daha güvenle yatırım yapmalarına olanak tanımak için yatırım fonları kurulmuştur.
Yatırım Fonundan nasıl para kazanılır?
Yatırım fonu alarak 3 şekilde para kazanabilirsiniz.
Portföy sahip olduğu menkul kıymetlerden kar payı ve faiz geliri elde ederse bu portföy değerine yansır.
Portföyde bulunan menkul kıymetlerin fiyatları artabilir. Fon fiyatı yükselen menkul kıymeti satarsa sermaye kazancı elde eder. Fon elde ettiği sermaye kazancını zararını fon portföy değerine yansıtır.
Eğer yatırım fonu fiyatı artan menkul kıymeti satmayıp elinde tutarsa bu değer artışı fonun katılma paylarına yansır ve siz katılma paylarınızı satarsanız ilk elde ettiğiniz fiyatın üzerinde bir kazanç elde edersiniz.
Yatırım fonlarının değeri portföyün içeriği ile belirlenir. Eğer portföydeki malların değeri artarsa sizin yatırımınızın da değeri artar. Aksi durumda ise zarar etmiş olursunuz.
Bir bankaya ya da aracı kuruma gidip fon almak istediğinizi söylediğinizde size bir çok seçenek sunacaklardır. Fakat bir yatırım fonuna yatırım yaptığınızda kazanç sağlayabileceğiniz gibi anaparanızdan da kaybedebilirsiniz. Yüksek oranda getiri yapan fonların yüksek oranda kaybettirme riskleri de vardır. Bu nedenle riski iyi anlamak sizi kötü sürprizlerden koruyacaktır. Çok düşük hatta hiç risk istemiyorsanız sabit getirisi olan likit fonlar tercih edebilirsiniz ama benim önerim bu fonlara yatırım yapmaktansa vadeli mevduatı yeğlemenizdir.
Son olarak mevduatta belirli bir tutara kadar devlet garantisi varken yatırım fonlarında herhangi bir devlet garantisi yoktur.