Motivasyon en kolay anlatımıyla; bir kişinin bir şeyleri yapma isteğidir. Bir istek karşısında insanı harekete geçiren şey motivasyondur. Acıktığımızda yemek yemeye gitmek, annenize sevginizi belli etmek için çiçek almak gibi.

Motivasyon, bir işe başlarken değil, bir işe karar verdikten sonraki süreci hızlandırma işine yarar. Bir kişi karar verirken motive olmamalıdır. Kararı verme aşamasında motive olmak da demotive olmak da kararı olumsuz etkiler. Yanlış karar verilmesine sebep olur. Bir kişi ‘Futbolcu mu olayım? Koşucu mu?’ gibi karar verme aşamasındayken değil de, eğer koşucu olmaya karar verdiyse, koşucu olmaya karar verdikten sonraki ‘Nasıl daha hızlı koşarım’ ve bunun gibi sorular esnasında motive olmalıdır. Karar verme esnasında galeyana gelip, motive olarak karar verilirse belli bir süre sonra pişmanlık ortaya çıkabilir.

İnsanlar motivasyonu çökükken bir olaya denk gelirlerse, o anda olabilecek bir fırsatı kaçırabilirler. Bu da günlük yaşantımızda ‘şanssızlık’ olarak ifade edilen durumdur. ‘Bugün ne kadar şanssızım’ dediğimiz an, aslında motivasyonun düşük olup da kaçırılan, müdahale edilemeyen fırsattır. İnsan her şartta ve her olumsuzluğa rağmen motivasyonu yüksek tutarak iş yapabilmelidir. İnsan bir sürü olumsuzluğa rağmen istenilen, hedefe giden yolda ne kadar gidebiliyorsa o kadar başarılıdır.
Bazı durumlarda tersine davranış da motivasyonu sağlayabilir. Bir çocuğa ‘futbol oynama, ders çalış’ demek yerine, tam tersi düzenli olarak futbol oyna denilebilir. Futbol oynamayı belli bir düzen ve disiplin altına aldıktan sonra oluşan motivasyon genişlemesi diğer alanlarda da genişleme sağlayıp motive olmasına olanak sağlar.

Örneklendirerek de motivasyon sağlanabilir. Kendi kendinde örnekleyemese de çevrede bir örnek yakalanabilir. Çevrede ne kadar çok örnek varsa, o kadar motive olunur.

Motivasyonda fiziki şartlar da önemlidir. Mesela çok kilolu birini motive etmek, sağlıklı beslenmeyen birini motive etmek çok zordur. Motive olabilmek için sağlıklı beslenip, düzenli uyunması gibi fiziki şartlar önemlidir.

Motivasyonsuzluğun temel nedenlerinden biri tembellik psikolojisidir. Bir insana ‘emekli olduğunda yapacağın hayalin nedir’ diye sorduğumuzda ‘deniz kenarında bir ev alıp, dinlenip, yatmak’ derse motivasyon sağlanamaz. Çünkü kendi hayali yatmak, dinlenmek olan bir kişi kendisini de karşısındakini de motive edemez.

Bizim Türk Milleti’nin motivasyon konusunda genel bir özelliği de ‘Yumurta Kapıya Gelmesi’ olayıdır. Tipik Türk özelliği olan bir konuda mecbur bırakılırsa o iş kesinlikle yapılır. Bu tip durumlarda uygulanan yöntemlerden biri; kişiyi söz vermeye yönlendirmektir. Kişi o konuda söz verirse harekete geçer. Hele yazılı bir söz verirse, o işi yapmaya mecburiyet ortaya çıkar. Türk Milleti için çok etkili bir motivasyon yöntemidir.

Bir diğer motivasyon yöntemi de, rakip yaratmaktır. Kişi kendisine bir rakip yaratırsa, o kişiyi geçmek için elinden gelen her şeyi yapabilir. Zengin-fakir, kurnaz-saf, kişinin durumu ne olursa olsun rakip yaratma yöntemi çok etkilidir.

Ama esas nokta; kimse kimseyi mecbur etmeden, kişi kendisini mecbur ederse daha çok motive olunur.