Suçluluk Duygusu Nedir ? Hakkında Bilgi ( Kişisel Gelişim Yazıları )
Suçluluk Duygusu

Birisine eleştiride bulunurken, özellikle de o kişi astınız ise veya onunla olan ilişkiniz sizi egemen bir konuma getiri*yorsa, suçluluk hissetmenizin birçok nedeni olabilir.

Ne düşmanca, ne de tepkisiz davranan birisiyle görüştü*ğünüzü düşünün. Tersine, bu kişi söylediğiniz her şeyi, sanki kutsal kitaptan okunur gibi kabul etmeye hazır. O ana dek acımasızca eleştirmişsiniz; ama bir anda karşınızdakinin ken*dini savunamayacak zayıf bir insan olduğunu kavrayıvermiş- sinizdir. Onu sindirmiş olduğunuz tavırlarından anlaşılmakta*dır. Karşınızda oturur, yüzü solmuştur ve bariz bir titremesi vardır. Kendinize ‘Bu iyi bir insan’ dersiniz ‘ve iyi insanları üzmemek en iyisidir.’ Bu sizin kişisel ahlak değerlerinizden biridir ve haklı olarak, bunu bozmuş olduğunuzu düşünürsü*nüz. Ahlaki değerlerinize uymadığınız için değil de, şuna inandığınız için kendinizi kahrolası biri gibi hissedersiniz: ‘Yaptığımı hiçbir şekilde yapmamalıydım. Bunu yaptığım için çok kötü birisiyim ve cezalandırılmam gerekir.’ İşte suçluluk duygusunu uyandıran bu inançtır, şimdi, bu inancın sağlamlı*ğını araştıralım. Unutmayın ki, kötü davranmış olduğunuz gerçeğini -ahlaki değerlerinizden birini çiğnediğiniz için- çü*rütmeye çalışmıyoruz. Bunu sorgulamıyoruz. İnceleyeceğimiz şey, kişisel ahlak değerlerinizi çiğnediğiniz gerçeğiyle ilgili inançlarınız.


Çürütme:

(a) Bu inanç akla uygun mu? İlk kısım, ‘Bunu hiçbir şekilde yapmamalıydım’ diyor. Kişisel değerlerinizi çiğneme niyeti*niz olmadığı için, bunları çiğnememeniz gerektiği inancı mantıklı değildir. Bir şey yapmaya veya yapmamaya niyetle*nirsiniz; ama bunun sonucunda niyetinizi mutlaka yerine ge*tirmeniz -veya getirmemeniz- zorunlu değildir.

İnancınızın ikinci kısmı ise şöyledir, ‘Bunu yaptığım için çok kötü birisiyim ve cezalandırılmam gerekir.’ Gerçekte burada şunu söylemektesiniz: ‘Kötü bir şey yaptım, demek ki çok kötü birisiyim ve cezalandın İmam gerekir.’ Şimdi gerçek*ten de kötü bir şey yaptığınızı varsayalım. Mantıksal olarak kötü veya yanlış bir şey yaptınız diye kötü bir insan mı olur*sunuz? Kim demiş. Bazıları, kendi standartlarına uygun ola*rak, kötü olduğunuzu düşünebilir; ama diğerleri sizi affede*cektir. Bu yüzden, kendinizi yanlış bir şey yapmanız duru*munda kahrolası biri şeklinde tanımlayarak işe girişirseniz, gerçekten o yanlışı yaptığınızda kendinizi kahrolası biri gibi hissedersiniz. Ne var ki, kendinizi baştan kahrolası şeklinde tanımlamanız gerekmediği için ve bunu yapmadığınızı varsa*yarsak, kötü bir şey yaptığınızda bundan çıkan mantıklı sonuç kahrolası birisi olduğunuz değildir.