Psikolojide Vaka İncelemesi ve Veri Analizi
Vaka incelemesi, bir tedavinin örnekle açıklanması için de kullanı*labilir. Terapistler çoğu zaman bir danışanı tedavi etmek için kullandık*ları yöntemleri ve ortaya çıkan başarı ya da başarısızlığı ayrıntılı bir bi*çimde betimlerler. Tedbirli bir terapist, aynı rahatsızlığa sahip bütün hastaların aynı biçimde tedavi edilmesi gerektiğini öne sürmez; ama di*ğer terapistlerin de kendi danışanlarıyla keşfedebilecekleri tedavi yön*temlerini bulmaları için vaka incelemesini kullanır. Terapi yönteminin en iyi anlaşılabileceği zaman, danışanın tedavinin değişik aşamalarında*ki ilerlemesinin karşılaştırıldığı zamandır; örneğin, tedavinin bir aşa*masıyla tedavinin henüz başlamadığı bir dönem karşılaştırılabilir.



Son olarak, bir araştırmacı sadece olasılıkları göstermek için de vaka incelemesini tercih edebilir. Örneğin, önemli davranış değişik*liklerini göstermek için araştırmacı, hipnoza yatkın bir ya da iki de*nek kullanabilir. Bazı deneyler, derin hipnoza giren kişilerin bazıları*nın vücutlarının sadece belli bir kısmında ısı değişimi gözlemlendi*ğini, örneğin hipnozda ellerinin yandığını hayal ederken, ellerinde gerçekten yanıkların oluştuğunu bulgulamıştır. Bu tip araştırmalar bütün insanların bunları yapabileceğini iddia etmek için değil, hip*nozla elde edilebilen sonuçları örneklemek için kullanılabilir. Diyelim ki bir garson, müşterilerden daha fazla bahşiş alabilmek için hangi davranış türünün işe yarayacağını öğrenmek istiyor. Hipote*zi, gülümsemenin ve arkadaşça davranmanın, resmi ve soğuk davran*maktan daha fazla bahşiş getireceği şeklinde. Bu hipotezi 15 gün bo*yunca, her gün bir davranış türünü kullanarak deniyor. Her akşamın sonunda bahşişleri sayıyor ve bu verileri kaydediyor. Diyelim ki bu garson, araştırmasının sonunda arkadaşça yaklaşımın daha verimli olduğu sonucuna varıyor ve bundan sonra sürekli olarak bu yaklaşımı kullanmaya karar veriyor. Peki, vardığı sonuç doğru mudur? Rakamlardan görüldüğü üzere, arkadaşça yaklaşımın ortalaması resmi yaklaşımdan daha yüksektir. Garson, yakla*şımım hiç değiştirmese bile, kazandığı bahşişlerin toplamının her gece farklı çıkması son derece doğaldır. Bu araştırmada, garsonun kullandı*ğı farklı yaklaşımlardan biri mutlaka, diğerine göre az da olsa yüksek çıkacaktır.