Gerçekte Nasıl Görüyoruz?

Aslında çevremizdeki her şeyi ters görüyoruz. Yani gözümüz sağdakini solda, soldakini sağda, üsttekini altta ve alttakini üstte algılıyor. Gözdeki mercek sistemi bunun böyle olmasını gerekli kılıyor. Ama görüntü ayna hayali gibi değil, çünkü aynaya baktığımızda alt üst tersliği yok. Sadece sağ-sol ters oluyor, o nedenle ambulansların (cankurtaran) yazıları ters yazılıyor ki, araba kullanan bir kişi arka aynasında ambulansı gördüğünde adını doğru okusun ve yol versin.

Gözümüz görüntüyü ters algılıyor ama beynimiz bunu hemen düzeltiyor, dolayısıyla biz bunu fark etmiyoruz. Beynimiz düzeltme işlemini yaparken bir şey daha yapıyor: Gözlerden gelen iletileri yukarıdan aşağı doğru ikiye ayırıp yarısını sağ beyne, yarısını sol beyne gönderiyor. Bunu yapmaktaki amacı beyinde bir hasar olursa hiç değilse görmenin yarısını kurtarmak.

Gözden başlayan görüntüyü ileten elektrik telleri (görme siniri) önce kafanın içine giriyor, sonra beynin altında, tam ortada çaprazlaşıyor ve yollarına ayrı ayrı ama her iki gözden gelen teller ikiye ayrılıp saç örgüsü gibi olarak devam ediyor. Görme merkezi beynin en arkasında, kafamızın da alt arka tarafında. Akıllıca bir iş, beynin görme merkezinin iki ayrı dama sistemi besliyor, yani yedekli, ne olur ne olmaz!

Gözün içi bir oda gibi, tam ortada zor ve ayrıntılı görmeyi sağlayan özel hücreler bulunuyor. Bunlar sadece aydınlıkta çalışabiliyorlar. En ince ayrıntıyı, en uzak görmeyi ve renkleri ayırt etmeyi sağlıyorlar. Daha çevrede yerleşmiş olan hücreler ise karanlıkta çalışabiliyorlar, ayrıntı ve çevremizdeki hareketleri algılamamızı sağlıyorlar. Böylece bir grup hücre rahatsızlansa da diğerleri görmeyi kendi becerilerine göre bir şekilde sürdürebiliyorlar.

Baktığımız yeri ve çevreyi görmeyi sağlayan hücreler ayrı ayrı olduğu için muayeneleri de, hastalıkları da ayrı ayrıdır. Örneğin, merkezi muayene etmek için bildiğiniz harfler kullanılır, hangi büyüklüktekileri ayırt edebildiğiniz, yani görme keskinliğiniz muayene edilir. Çevre görme için, “görme alanı” adlı test ile çevrede hangi ışıkları fark edebildiğiniz muayene edilmektedir. Benzer şekilde merkezdeki hücreler hastalandığında, örneğin yaşa bağlı bir sorun olduğunda merkezi görme bozulurken, göz tansiyonu hastalığında çevre görme etkilenir.