20 yaş dişleri 18-24 yaşları arasında ağızdaki yerlerini alırlar. Ama genellikle geç yaşlara kadar çıkmazlar ya da gömük kalırlar.Bu durumda muhakkak bir çene cerrahının durumu görmesi gereklidir.
Prof. Dr. Serhat Yalçın
İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Görevlisi

Çoğunlukla 20 yaş dişlerinin sürmesi için ağızda yeterli boşluk olmadığından çeşitli sorunlara neden olur. Birçok 20 yaş dişinin bu nedenle gömük kaldığını ya da tam süremeyerek yarım çıkmış şekilde ağızda durur. Bu dişler çoğunlukla; Diş etrafında Ağrı, Kulak ağrısı, Ağız açmada kısıtlılık gibi şikâyetlere neden olurlar. Bazen etraflarında kist oluşabilir bazende öndeki dişin çürümesine neden olabilirler. Yerleri nedeniyle arkada kaldıklarından bu bölge hastalar tarafından iyi temizlenemez ve diş etinde iltihaba neden olabilir.
Antibiyotiklerle bu belirtiler ortadan kaldırılsa da çoğunlukla bu belirtilerin tekrarlar. Ağız içiyle bağlantı kurmuş olan akıl dişleri, ağızda bazen tamamen, bazen de kısmen görünebilir. Ağrıya, bazen kötü bir tat ve akıntı eşlik edebilir. Bu dişlerin sürmesi genellikle oldukça ağrılı olur ve tamamen sürmeleri uzun zaman alır. Ağrı kesiciler, antibiyotik ve sıcak tuzlu suyla gargara ile genelde problem kontrol altına alınabilir. Her zaman problemli olurlar diye bir şart yoktur, fakat sıklıkla şişlik, hassasiyet, ağrı, ağız açılımında kısıtlılık, kötü ağız kokusu ve kötü tada neden olurlar.
Gömük Dişleri Çene Cerrahı Görmelidir
Bu dişler eğer gömükseler bu konuda eğitim almış çene cerrahları tarafından çekilmelidir. Uygun koşullarda 4 dişi gömük olan hastanın dişlerinin hepsinin tek seansta çekilebilir.
Ne Zaman Çekilmeli ?
20 yaş dişlerinin erken yaşlarda çekiminin daha uygun olduğunu belirterek, “İleri yaşlarda çene kemiklerinin esnemesi daha az olduğu için daha sıkıntılı oluyor. Şişlik, ağrı gibi komplikasyonlar olabilir. En büyük komplikasyonlarından biri çekim sonrası dudakta uyuşma, hissizlik olur. Henüz gençken, çenede diş kökü gelişimi daha tam oluşmadığı için bu tür olumsuzluklar yaşanmaz. Bu nedenle 20’lik dişlerin 18 – 22 yaşları arasında çekimi daha kolaydır.
20 Yaş Dişleri Aşağıdaki Durumlarda Mutlaka Çekilmelidir:
Enfeksiyon :Diş etinin altında, çıkacak 20 dişinin folikül adı verilen koruyucu bir zarı vardır. Diş sürmeye çalışırken burada enfeksiyon meydana gelebilir. Enfeksiyon sonucu diş etleri kırmızı ve şiş olup ağrı yapabilirler. Enfeksiyon ağızda kötü tat ve kokuya sebep olur.
Ağrı :Sürmekte olan 20 yaş dişinin baskısı sonucu ağrı oluşabilir.
Enfeksiyon da ağrıya yol açabilir.
Kist:20 yaş dişi alınmazsa dişin etrafında kist oluşabilir. Bazı durumlarda hastanın hiçbir şikâyeti olmamasına rağmen alınan röntgenlerde gömük 20 yaş dişinden kaynaklanan çok ciddi kist vakalarıyla karşılaşılmaktadır. Kistler kemikte ve diğer diş ve diş etlerin de hasara sebep olurlar.
Öndeki dişe zarar verilmesi :Gömük olan 20 yaş dişleri önlerinde bulunan 2. büyük azı dişlerinin köklerine baskı yapıp kökte problem veya dişle temas yerinden geç fark edilen çürüklere yol açabilirler. Baskı fazlaysa ön dişte devrilmeler de meydana gelebilir.
Ön dişlerde çapraşıklık: Sürmeye çalışan 20 yaş dişleri öndeki dişlerde çapraşıklığa neden olabilirler. Özellikle ortodontik tedavi sonrası çapraşıklık olmasını engellemek için 20 yaş dişlerinin çekimi tavsiye edilir.
Besin gömülmesi: 20 yaş dişleri ağız içerisinde çok arkada oldukları için temizlenmeleri çok zordur. Hem fırça o bölgeye kadar gidemez hem de bulantıya yol açabilirler. Temizlik probleminden dolayı da dişeti hastalığı ve çürük oluşma olasılığı vardır.
Başka cerrahi işleme engel olmaları: Çene kırıklarında eğer diş kırık hattı üstünde ise çekimi gerekebilmektedir. Ayrıca ortognatik (çenelerin düzeltilmesi ameliyatı)cerrahi işlemlerinde de gömük dişlerin çekimi gerekebilmektedir.
Tümör oluşumu: Nadirde olsa gömük diş etrafında çene tümörleri oluşabilmektedir.