Çocuklarda en sık solunum yolu şikayeti olan öksürük, havayolunun refleks bir temizleme mekanizmasıdır.

Öksürük refleksinin reseptörleri alt solunum yolları mukozasıyla birlikte; larenks, farenks, paranazal sinüsler, diyafram, mide, dış kulak yolu gibi birçok organda daha bulunur. Bu yüzden öksürüğün kaynağı aranırken sadece akciğer hastalıklarıyla sınırlı kalınmamalıdır.
Öksürük süresine göre AKUT ve kronik olarak ikiye ayrılır. Kronik öksürük süresiyle ilgili çeşitli kaynaklarda farklılıklar olmakla birlikte; 3-6 haftadan uzun süreli devam eden öksürük olarak tanımlanabilir.

Tedaviye rağmen düzelmeyen, uzun süreli öksürükler aileleri oldukça huzursuz edip endişelendirmektedir.
Akut öksürüğün en sık nedeni viral üst solunum yolu enfeksiyonudur. Kronik öksürükte ise enfeksiyon dışında da altta yatan birçok farklı neden olabilir.

Kronik öksürük nedenleri:
• Solunum yolu enfeksiyonu sonrası öksürük reseptörlerindeki aşırı duyarlılık
• Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları
• Astım
• Kronik sinüzit
• Postnazal akıntı sendromu
• Bronşit-Bronşiolit
• Pasif sigara dumanı maruziyeti
• Kistik fibroz
• Primer siliyer diskinezi
• İmmun yetmezlik
• Gastroözefagial reflu
• Konjenital anomaliler
• Pulmoner tüberküloz
• Yabancı cisim aspirasyonu
• Dış kulak yolu irritasyonu
• Bazı ilaçlar
• Psikojenik öksürük (alışkanlık öksürüğü)

Geçmeyen öksürük şikayetiyle başvuran hastanın tanısında en önemli araçlardan biri ayrıntılı öykü alınmasıdır. Öksürüğün süresi, karakteri, mevsimsel ya da çevresel faktörlerle ilişkisi, gece gündüz farkı, beslenme ve uykuyla ilişkisi, hışıltının eşlik edip etmediği, öncesinde verilen tedavi, ailede astım-alerji öyküsü tek tek ve sabırla sorgulanmalıdır.

Özelikle kış aylarında sık tekrarlayan enfeksiyonlarda hastanın şikayeti aileler tarafından ''çocuğumun öksürüğü haftalardır hiç geçmiyor'' olarak aktarılabilir. Ancak dikkatli sorgulandığında; aslında enfeksiyonlar arasında çocuğun öksürüğünün tamamen düzeldiği, şikayetlerinin gerilediği dönemler olduğu anlaşılır.

Yine bazı viral enfeksiyonlar sonrası oluşan mukoza hasarı, öksürük reseptörlerindeki aşırı duyarlılık sonucu haftalarca devam eden inatçı öksürük görülebilir ve bu durum aileleri çok endişelendirir. Ancak bunun geçici bir durum olduğu ailelere açıklanmalıdır.
Çocukluk çağı astımında sadece öksürükle başvuran hasta sayısı oldukça yüksektir. Bununla birlikte hışıltının öksürüğe eşlik etmesi, ailede astım - alerji öyküsü, semptomların mevsimsel ve çevresel faktörlerle ilişkisi tanıyı destekler.

Postnazal akıntı sendromuda çocuklardaki kronik öksürüğün önde gelen nedenlerindendir. En önemli sebeplerinden biri alerjik rinit ya da kronik rinosinuzittir. Geceleri artan öksürükle seyreder.

Gastroözefagial reflu, dış kulak yolu irritasyonu, bazı ilaçların kullanımı solunum kaynaklı olmayan kronik öksürük nedenleri arasındadır.
Altta yatan hiçbir hastalık bulunamayan çocuklarda ise psikojenik öksürük unutulmamalıdır. Kronik, kuru ve kaba tarzdadır, uykuda ve erişkinler çocuğun yanında olmadığında düzelir. Geçirilmiş solunum yolu enfeksiyonları sonrasında öksürüğün devam etmesiyle seyreder.

Sonuç olarak geçmeyen öksürük çocukluk çağının önemli ve sık rastlanan bir sorunudur. Her öksürüğün tedavisi antibiyotikle yapılmadığından, ailelerin kendi başlarına tedaviye başlamaları çok sakıncalıdır. Tedavi uzman çocuk doktorları tarafından altta yatan nedene yönelik olarak başlanmalıdır.