İlim Öğrenmek ile ilgili Hutbe
قال الله تعالى: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ
قال رسول الله (صلعم): طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ
Muhterem Müminler!
“Yaratan Rab’bının adıyla oku. O insanı bir kan pıhtısından yarattı. Oku insana bilmediklerini öğreten, kalemle (yazmayı) öğreten Rabbin, en büyük kerem sahibidir[1] buyuruyor Mevlamız. Allah’ın biz kullarına ilk emridir oku. Bu ayeti kerimelerde okuma emredilirken neyin okunacağı belirtilmemiştir. Kişinin kendisi, içinde yaşadığı toplum, hatta insanlık için yararlı olacak bütün ilimlerin okunup öğrenilmesi bu emir kapsamına dahildir. İnsan için ilim en üstün payedir. Allah’ü Teala bu özelliği sebebiyle Adem (a.s)’ı meleklere üstün tutarak onu yeryüzünün halifesi yapmıştır.[2] Bilgi bir üstünlük sebebidir. Çünkü Kur’an-ı Kerim’de ”Kime hikmet verilmişse ona çok hayır verilmiş” demektir”[3] buyruluyor. Ayetteki hikmet yararlı olan bilgi demektir. İnsanlığa yararlı olan bilgi elbette sahibi için bir üstünlük vesilesidir.
Muhterem Müslümanlar!
Sevgili Peygamberimiz her vesileyle ilmin üstünlüğüne dikkat çekmiştir. Kuran’dan bir ayet öğrenmenin yüz rekat nafile namaz kılmaktan daha hayırlı olduğunu[4] belirten Peygamberimiz bir başka hadislerinde de ”Kişinin sabah evinden çıkıp ilimden bir mesele öğrenmesinin bin rekat nafile namaz kılmasından daha üstün olduğunu” ifade buyurmuştur. Hayatına yön vermek ve diğer insanlara öğretmek için ilim öğrenen kimse Allah yolundadır Peygamberimiz (sav) “Herkim bir yola girer ve onda ilim isterse Allah onun için cennete giden yolu kolaylaştırır. Melekler ilim öğrenenlere kanatlarını gererler. Göklerde ve yerde olanlar hatta sudaki balıklar bile ilim öğrenen kimseye Allahtan bağış ve yardım dilerler” buyurmuşlardır[5] İlim insanı âlim yapar. Âlimler peygamberlerin varisleridir. Âlim yaşadığı sürece çevresine ışık saçan bir nurdur, çevresini aydınlatır. Bu hali ile Allahın hoşnutluğunu kazandığı gibi yetiştirdiği öğrenci ve bıraktığı eserlerle de öldükten sonra yaşamaya devam eder.
Değerli Müminler!
Bilgi insana hem dünyası hem de ahret-i için lazımdır. Bilgisizce yapılan ibadet kusurlu olmaktan kurtulamaz. Bu sebeple sevgili Peygamberimiz (sav) “İlim öğrenmek kadın erkek her müslümana farzdır”[6] buyurmuşlar. Bedir savaşındaki esirlerin 10 sahabiye okuma yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakılması peygamberimizin okuma-yazmaya verdiği önemin en güzel örneğidir.[7]
Bugünkü teknolojik gelişmeler ilmin ürünüdür. Müslümanların ilim ve teknolojiden yararlandığı halde ona ilgisiz kalması kabul edilemez bir durumdur. Geçmişte atalarımız dinî ilimlere olduğu kadar müspet ilimlere de çok önem vermişler ve muhteşem bir medeniyet kurmuşlardır. O halde değerli kardeşlerim; dinimiz ve dünyamız için gerekli olan bilgileri öğrenmeliyiz; çocuklarımızı da iyi yetiştirmeliyiz. Unutmayalım ki millî ve dinî varlığımızın geleceği buna bağlıdır. Hutbemizi Hz. Ali’nin (r.a) şu güzel sözüyle bitirelim. ”İlim maldan hayırlıdır, çünkü mal harcamakla azalır, ilim ise harcamakla çoğalır.[8]
Şerif ÇAKIR
Cihangir Camii İmam Hatibi-AVCILAR
[1] Alak,1-5
[2] Bakara, 30-33
[3] Bakara, 269
[4] İbn Mace,16
[5] İbn Mace, Mukaddime:17
[6] Kenzü’l Ummal, İlim 1
[7] Asr-ı sadet, c.1 s.346
[8] Gazzali, İhya-i Ulumid-din, c. I, s.7
İSTANBUL MÜFTÜLÜĞÜ
OKUMA TARİHİ : 23.09.2016